زین العابدین خان مجلل السلطان
| زین‌العابدین خان مجلل‌السلطان | |
|---|---|
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | از پیشخدمت‌های خاص محمد علی میرزا ولیعهد |
| شغل و تخصص های دیگر | حاکم اردبیل |
| لقب | مجلل‌السلطان (1317ق)، مقرب‌الخاقان (در زمان سلطنت محمدعلی شاه)، و پیش از آن نیز معاون حضور |
| دوره | قاجار |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
زین‌العابدین خان مجلل‌السلطان
از پیشخدمت‌های خاص محمد علی میرزا ولیعهد. ملقب به القابی چون مجلل‌السلطان (1317ق)، مقرب‌الخاقان (در زمان سلطنت محمدعلی شاه)، و پیش از آن نیز معاون حضور بود. در اتفاقات مختلف دورۀ مشروطه دست داشت، از جمله: رخدادهای طراحی شده در 1325ق در میدان توپخانه، اقدامات صورت گرفته در جلوی مجلس علیه مشروطه و مشروطه‌خواهان از سوی گروهی از اوباش، و همچنین قتل میرزا مصطفی آشتیانی در حضرت عبدالعظیم در 1327ق. او از هواخواهان و کارکنان محمد علی شاه بود و وقتی شاه در 1327ق از ایران خارج می‌شد، او نیز همراهش بود.
در 1330ق که محمد علی شاه به ایران برگشت، به مجلل‌السلطان مأموریت داد تا به طور ناشناس به اردبیل برود و ایل یورتچی را بر ضد دولت تحریک کند. او نیز مدتی در بین شاهسون‌ها بود و پس از آن، با حمایت کنسول روس به اردبیل رفت و مدت کوتاهی حاکم اردبیل بود. اما با مؤثر واقع نشدن اقدامات محمد علی شاه و مجبور کردنش برای بازگشت به روسیه، صمد خان شجاع‌الدوله از سوی روس‌ها در آذربایجان به قدرت رسید. او نیز به مجلل‌السلطان دستور داد که از اردبیل، به تبریز و نزد وی برود. او که چاره‌ای جز اطاعت نداشت، رفت. اما به محض ورود، صمد خان دستور داد که زندانی‌اش کنند. سپس پول‌هایی که در مدت اقامت در اردبیل گرفته بود را از او بازپس گرفت و بعد آزادش کرد. آن‌گاه صمد خان، سیف‌الممالک نامی را برای حکومت در اردبیل فرستاد.
مجلل‌السلطان پس از آزادی از زندان، نزد سالارالدوله رفت که در غرب ایران بود و پیشکار و مشاور او در امور کشوری و لشکری شد. اما قوای اعزامی دولت به سرگردگی "یفرم" برای دفع سالارالدوله به سمت غرب حرکت کردند. در نهایت، جنگ به پیروزی دولتی‌ها منجر شد. مجلل‌السلطان به سوی تبریز فرار کرد و در کنسولگری روس پناهنده شد و روس‌ها حاضر شدند که او را روانه روسیه کنند. او پس از مدتی اقامت در روسیه، تأمین جانی یافت. پس به ایران بازگشت و در تهران به زندگی خود ادامه داد.