ساعت آبی

ساعت آبی

اسبابی کهن برای اندازه‌گیریِ زمان، براساس جریان تدریجیِ آب. شکلی از آن که سرخ‌پوستانِ امریکایِ شمالی و برخی از مردمانِ افریقا به‌کار می‌برند عبارت بود از قایقی کوچک یا ظرفی شناور که آب از دورنِ حفره‌ای وارد آن می‌شد تا این‌که آن را غرق می‌کرد. شکل دیگرِ آن ظرفی پر از آب بود که آبِ آن از حفره‌ای بیرون می‌رفت و زمان را از روی خطوط درجه‌بندی‌شده، براساس سطح آب باقی‌ماندۀ درون ظرف، می‌خواندند. این نوع ساعت آبی را احتمالاً کَلدانیانِ بابِلِ باستان اختراع کردند. نمونه‌های مصریِ آن مربوط به قرن ۴پ‌م است. در درجه‌بندیِ نمونه‌هایِ ابتدایی این اسباب، این واقعیت را درنظر نمی‌گرفتند که فشار براثر خروجِ آب کاهش می‌یابد و جریانِ آن کُندتر می‌شود. رومی‌ها ساعتی آبی ابداع کردند که عبارت بود از استوانه‌ای که آب از مخزنی درون آن می‌چکید و یک شناور امکان خواندن مقیاسی از روی دیوارۀ استوانه را فراهم می‌کرد. از ساعت‌های آبی برای مقاصد بسیار، ازجمله برای تعیین زمانِ سخنرانیِ سخنوران، استفاده می‌شد. در اواخر قرن ۱۶، گالیله از ساعتی که مایعِ آن، به جایِ آب، جیوه بود برای زمان‌سنجِی آزمایشِ سقوطِ اجسام استفاده کرد.