سالور (۱)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سالور (۱)

از قبایل ترکمن غُز (اوغوز یا اُغُز). یکی از ۲۲ قبیله و احتمالاً اصلی‌ترین قبیلۀ غزهاست. نخستین‌بار محمود کاشغری در دیوان لغات ترک از آن نام می‌برد. رشیدالدین در جامع‌التواریخ این نام را از ریشۀ سالماک (آمادۀ حمله، جنگجو) می‌داند و می‌گوید که آن‌ها نسب خود را به دَغ‌خان یکی از شش پسر اوغوزخان می‌رسانند. در حماسۀ ترکی دده قورقوت از سالور قازان، داماد بایندرخان، سلطان غزها یاد می‌شود. سالورها تا قرن ۵ق اسماً مسلمان شده بودند. بعد از ورود به ایران بیشتر غزها از خراسان تا آذربایجان را طی کردند و در اواخر قرن ۵ یا اوایل قرن ۶ق به آناتولی رسیدند و در سلطنت سلجوقیان روم نقش نظامی و سیاسی مهمی ایفا کردند. سالورها در زمان سلیمان سلجوقی دوم در جنگ با گُرجیان شرکت داشتند (۵۹۸ق). سالورهای خراسان که عمدتاً در اطراف سرخس و مرو می‌زیستند، بعضاً به چین مهاجرت کردند و گروهی از ایشان به عراق رفتند. باقی‌ماندۀ سالورهای خراسان در جنگ با صفویه به ترکمانان ملحق شدند؛ امّا شاه عباس آنان را مطیع کرد. سالورها تا قرن ۱۱ق یکجانشین شدند. فخرالدین محمد بن خواجه حسن (۶۳۱ق ـ؟) ادیب پارسی و ترکی‌گوی، قاضی برهان‌الدین (؟ـ۸۰۰ق)، شاعر و رجل سیاسی و مصطفی بن یوسف ارزرومی (؟ـ نیمۀ دوم قرن ۸ق) از نام‌آوران این طایفه‌اند.