سبق

سبق

اصطلاح فلسفی به معنی پیشی گرفتن. بر 9 قسم است: 1. سبق زمانی؛ مانند سبق دیروز بر امروز؛ 2. سبق رتبه‌ای، بر دو گونه: سبق رتبۀ عقلی؛ مانند تقدم جوهر بر انسان و سبق رتبۀ حسی؛ مانند سبق امام بر مأموم؛ 3. سبق شرفی؛ مانند سبق استاد بر شاگرد؛ 4. سبق طبعی؛ مانند تقدم علت ناقصه بر معلول؛ 5. سبق علّی؛ مانند تقدّم علت بر معلول؛ 6. سبق ماهوی؛ مانند تقدم حیوان بر انسان؛ 7. سبق حقیقی؛ مانند تقدم حرکت نسبت به کشتی و نه مسافران. این سبق از نوآوری‌های ملاصدرا است. 8. سبق دهری؛ مانند سبق عقول بر عالم ماده 9. سبق سرمدی؛ مانند سبق عالم اسماء و اعیان ثابته بر عقول. سبق قسم هشتم و نهم از نوآوری‌های میرداماد است.