سرخی
سُرخی
از ایلات یکجانشین لر در فارس، ساکن ناحیۀ کوهستانی کوهمره در حومۀ شیراز، متشکل از شش طایفۀ بزرگ به نامهای بُگی، جبارزار، جیحون، دهدار، شِکَرِه، ناصرو، مرکب از ۱,۰۰۹ خانوار. گروهی از این مردم نیمهیکجانشین هستند. گرمسیر سرخیها، بلوک دشتی فارس و سردسیر آنان کوهمره بود، اما بعدها سردسیر و گرمسیرشان به منطقۀ کوهمره محدود شد. با رشد یکجانشینی، بعضی از سُرخیان در مناطقی نظیر دشت شوراب و دشت سیاخ و کوهمرۀ پایین و بلوک چنار فاریاب به زراعت و باغداری مشغول شدند. سرخیها در بعضی جنگهای عشایر قشقایی فارس علیه انگلیس شرکت داشتند (۱۳۲۹ـ۱۳۳۶ق). شورش مهدی سرخی در۱۳۱۱ش، از حوادث مهم سیاسی فارس در سالهای سلطنت رضاخان پهلوی بهشمار میآید. پس از دستگیری و اعدام مهدی سرخی، جریان یکجانشینی اجباری سرعت گرفت و سرخیان متحمل آسیبهای فراوان شدند. سرخیان در شورش عشایری فارس علیه دولت پهلوی دوم فعالانه شرکت داشتند (۱۳۴۱ـ۱۳۴۲ش). حبیبالله شهبازی، سرکردۀ ایل سرخی در جریان سرکوبی شورش عشایر، به اسارت قوای دولتی درآمد و پس از محاکمه به همراه تعدادی دیگر از سران عشایر فارس اعدام شد (۱۳۴۲ش).