سلت
سِلْت (Celt)
(یا: کِلْت‌ها، به یونانی: کلتوی[۱]) قومی هندواروپایی بنیادگرفته از منطقۀ آلپ اروپا، گسترش‌یافته در شبه‌جزیرۀ ایبریا و فراتر از آن. سلت‌ها، در اصل، آهنگر و کشاورز بودند. در قرن ۱پ‌م، امپراتوری رُم و قبایل ژرمنی بر آن‌ها پیروز شدند و آن‌ها را در حدود بریتانیا، ایرلند، و شمال فرانسه محصور کردند. نخستین سرزمین شناخته‌شده با نام سلت‌ها در حدود ۱۲۰۰پ‌م در اروپای مرکزی در حوضۀ علیای رود دانوب، کوه‌های آلپ، و بخش‌هایی از فرانسه و جنوب آلمان قرار داشت. در قرن ۶پ‌م، سلت‌ها به اسپانیا و پرتغال راه یافتند. در طی ۳۰۰ سال بعدی، آن‌ها به جزایر بریتانیا، شمال ایتالیا (با غارت رُم در۳۹۰پ‌م)، یونان، بالکان و بخش‌هایی از آسیای صغیر وارد شدند، بی‌آن‌که بتوانند هرگز امپراتوری متحدی برپا کنند. در فاصلۀ عصر مفرغ و عصر آهن در قرن‌های ۹ـ۵پ‌م، سلت‌ها فرهنگی انتقالی (با نام فرهنگ هالشتات[۲]، برگرفته از نام یکی از مکان‌های کاوش باستان‌شناختی در سالزبورگ[۳] اتریش) به‌وجود آوردند. سلت‌ها کشاورزی و دامداری می‌کردند و از پیشتازان فناوری آهنگری بودند. اوج شکوفایی آن‌ها در قرن ۵پ‌م تا پیروزی رومی‌ها بود (فرهنگ موسوم به لا تِن[۴]). سلت‌ها ذوق چشمگیری در موسیقی، ادبیات و شعر داشتند و استعدادشان در هنرهای نمایشی بسیار معروف بود. روحانیانشان، موسم به دروئیدها[۵]، تشریفات آیینی ـ جادویی داشتند که هنوز هم به شکل آزمون‌های دشوار، پیشگویی و جن‌زُدایی باقی مانده است. زبان‌های سلتی در ایرلند، ویلز[۶]، اسکاتلند و جزیرۀ مَن (آیل آو من)[۷] در برتانی[۸] باقی مانده و در کورنوال[۹] نیز احیا شده‌اند.