سلسله (زیست شناسی)
سِلسِله (زیست‌شناسی)(kingdom)
(یا: فرمانرو) نخستین تقسیم در رده‌بندی[۱] زیست‌شناختی. زمانی فقط دو سلسلۀ جانوران و گیاهان شناخته شده بود. اینک بیشتر زیست‌شناسان نظام رده‌بندی پنج‌سلسله‌ای را ترجیح می‌دهند؛ هرچند هنوز هم بعضی موجودات غیرخویشاوند در یک سلسله قرار می‌گیرند. در این‌جا طرح پذیرفته‌شدۀ همگانی را توصیف می‌کنیم: سلسلۀ جانوران[۲]، شامل همۀ جانوران پریاخته‌ای؛ سلسلۀ گیاهان[۳]، شامل همۀ گیاهان، ازجمله علف‌های دریایی[۴] و جلبک‌ها[۵]، به‌جز جلبک‌های سبزآبی[۶]. سلسلۀ قارچ‌ها[۷]، شامل همۀ قارچ‌ها، ازجمله مخمرهای تک‌یاخته‌ای، به‌جز کپک‌های مخاطی[۸]؛ سلسلۀ آغازیان[۹]، شامل پیش‌زیان، دیاتومه[۱۰]ها (گُمزادان)، تاژک‌داران چرخان[۱۱]، کپک‌های مخاطی و انواع گوناگون موجودات ابتدایی یوکاریوت[۱۲] (هوهسته‌ای). سلسلۀ تک‌زیان[۱۳]، شامل همۀ پروکاریوت‌ها[۱۴] (پیشهستهایها)، یعنی باکتری‌ها و جلبک‌های سبزآبی. چهار سلسلۀ نخست یوکاریوت‌‌اند. وقتی فقط دو سلسله شناخته شده بودند، هر موجود زنده‌ای با دیوارۀ سخت‌یاخته‌ای را گیاه می‌نامیدند و درنتیجه باکتری‌ها و قارچ‌ها، با وجود تفاوت‌های بسیار، گیاه درنظر گرفته شدند. موجودات دیگر مانند تاژک‌داران فتوسنتزکننده[۱۵] (یوگلنوییدها[۱۶]) را در هر دو سلسله قرار می‌دادند. ماهیت نامتناسب نظام دوسلسله‌ای در قرن ۱۹ آشکار شد و ارنست هِکِل[۱۷] زیست‌شناس جزو نخستین دانشمندانی بود که به فکر تجدیدنظر در این نظام افتادند. میکروسکوپ‌های با قدرت بالا نکات بیشتری دربارۀ ساختار یاخته‌ها آشکار کردند و مشخص شد بین یاخته‌های بدون هستۀ مشخص (پیشهستهایها) و یاخته‌های هسته‌دار (یوکاریوت یا هوهسته‌ای‌ها) تفاوت‌های بنیادی وجود دارد و این تفاوت‌ها بیشتر از تفاوت‌های موجود بین جانوران و گیاهان عالی است. اکنون نیز دربارۀ تعداد سلسله‌های موجود در طبیعت توافق وجود ندارد. هرچند غالباً نظام پنج‌سلسله‌ای را مطلوب می‌دانند، برخی طرح‌ها تا بیست سلسله را نیز پیش‌بینی کرده‌اند.