سلولز

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سِلّولُز (cellulose)

سِلّولُز

کربوهیدرات[۱] پیچیده‌ای، متشکل از زنجیرهای طویل حاصل از واحدهای گلوکز. این واحدها با پیوندهایی شیمیایی با نام اتصالات گلیکوزیدی[۲] به یکدیگر متصل می‌شوند. سلولز جزء تشکیل‌دهندۀ اصلی دیوارۀ یاخته‌ای گیاهان عالی، و ماده‌ای حیاتی در غذای بسیاری از علف‌خواران[۳] است. ملکول‌های سلولز به‌صورت میکروفیبریل‌های طویل غیرمنشعب آرایش یافته‌اند که باعث استحکام دیوارۀ یاخته می‌شود. هیچ پستانداری آنزیم سلولاز لازم برای هضم سلولز تولید نمی‌کند. پستاندارانی مانند خرگوش و گاو جزو معدود جانورانی‌اند که به‌علت حضور باکتری‌ در رودۀ خود قادر به هضم سلولزند. سلولز فراوان‌ترین مادۀ موجود در سلسلۀ گیاهی است و در صنعت کاربردهای بسیار دارد. برخی از کاربردهای آن عبارت‌اند از تهیۀ نخ؛ تولید منسوجات (کتان، پنبه، ویسکوز، و استات)؛ تولید پلاستیک (سلوفان و سلولوئید)؛ تولید رنگ بدون چکه؛ و برخی مواد غذایی. شیمی‌دانان ژاپنی در ۱۹۹۶ اولین سلولز مصنوعی را تولید کردند. زیست‌شناسان استرالیایی نیز در ۱۹۹۸ ژن مسئول آنزیم گیاهی سنتز سلولز را شناسایی کردند.

 


  1. carbohydrate
  2. glycosidic links
  3. herbivores