سم داران
سُم‌‌داران (ungulate)
نام عام پستانداران سم‌دار[۱]، شامل راستۀ فردسمان[۲] و راستۀ زوج‌سمان[۳] و سم‌دارانی نظیر فیل[۴]. در ۱۹۹۶، فسیل آرواره‌ها و دندان سم‌داری اولیه در روسیه کشف شد. به‌نظر می‌رسد که این فسیل‌ها ۸۵میلیون سال قدمت داشته باشند. فسیل‌ها نشان می‌دهند که سم‌داران ۲۰میلیون سال قبل از انقراض دایناسورها وجود داشته‌اند. در ایران، فردسمان شامل یک خانواده (اسب و الاغ)، زوج‌سمان شامل سه خانوادۀ (گراز، گوزن، و گاو)ند و مجموعاً پانزده گونه را دربر می‌گیرند.