سید محمد هاشم

سید محمد هاشم (خوانسار 1235- نجف 1318ق)

(نیز با نام: سید محمد هاشم خوانساری چهارسوقی، معروف به آیت الله چهارسوقی یا چهارسویی) از علمای روحانی طراز اول، فرزند آیت الله سید زین العابدین خوانساری. پدرش نیز از علمای اعلام بود و او را سرسلسلۀ خاندان معروف روضاتی می شناسند. سید محمد هاشم اولین استادش را پدرش می دانست که بسیاری از علوم را در محضرش فرا گرفته بود و دیگری را برادر بزرگ تر خود، آقا سید محمد باقر خوانساری که فقیه و حدود سی سال نیز مرجع تقلید، و صاحب کتاب روضات الجنات، بود. در کل هفت برادر داشت که همه از علما و فضلا و یا مجتهدان اصفهان بوده اند.

سید محمد هاشم مقیم اصفهان شد. پس از تحصیلات عالیه نزد بسیاری از علمای روحانی صاحب فتوای آن زمان، همچون اجدادش ریاست نامه ای در اصفهان پیدا کرد و از علمای روحانی طراز اول به شمار آمد. بسیاری از علمای روحانی اصفهان از شاگردانش بوده و از محضرش بهره مند شده اند. کلاس های درس او یکی از بهترین حوزه های علم آن زمان بوده است.

آیت الله چهارسوقی در 1274ق، و پس از حضور ده ساله در کلاس درس میر سید حسن مدرس که از افاضل اعلام اصفهان بود، به نجف اشرف عزیمت کرد و در کلاس درس شیخ اعظم انصاری حضور یافت. او پس از چند سال اقامت در نجف، به ایران بازگشت و پنجاه سال در اصفهان، به تدریس فنون مختلف علمی پرداخت.

معروف ترین تألیفش، کتاب مبانی الاصول به زبان عربی است که از آن پس نیز خودش به صاحب مبانی الاصول معروف شد. او برخی از کتب و رسالاتش را به فارسی نیز تألیف کرده است.

آیت الله چهارسوقی اواخر 1318ق عازم حج شد. پیش از آن، به زیارت عتبات مقدسه عراق رفت و همان جا دچار ضعف و بیماری شد و در 18 رمضان 1318ق، در 83 سالگی در نجف درگذشت و در وادی السلام به خاک سپرده شد.