سین کیانگ اویغور
سین‌کیانگ اویغور (Xinjiang Uygur)
| سین کیانگ اویغور | |
|---|---|
| نام فارسی | سین کیانگ اویغور |
| نام های دیگر | ترکستان چین |
| نام لاتین | Xinjiang Uygur |
| کشور | چین |
| موقعیت | شمال غربی چین |
| مرکز | اورومچی |
| جمعیت | ۱۶,۸۹۰,۰۰۰ نفر (۱۹۹۶) |
| مساحت(کیلومتر مربع) | ۱۶۴۶۸۰۰ |
| تولیدات و صنایع مهم | تولید نفت، مواد شیمیایی، آهن، پارچه، زغال سنگ، مس و گردشگری. کشت حبوبات، پنبه، میوه، و دامپروری |
ناحیه‌ای خودمختار در شمال غربی چین، با ۱,۶۴۶,۸۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۱۶,۸۹۰,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۶). اورومچی[۱] مرکز آن است. صنایع آن عبارت‌اند از تولید نفت، مواد شیمیایی، آهن، پارچه، زغال‌سنگ، مس و گردشگری. کشت حبوبات، پنبه، میوه، و دامپروری نیز رواج دارد. سین‌کیانگ از دو حوضه[۲] تشکیل شده که با کوه‌های مرتفع احاطه و از هم جدا شده‌اند. از شمال به جنوب این ارتفاعات عبارت‌اند از کوه‌های آلتای، که سین‌کیانگ را از جمهوری مغولستان[۳] جدا می‌کنند؛ حوضۀ دزونگاری[۴]؛ کوه‌های تین شان[۵]، با قله‌هایی با ارتفاع بیش از ۶,۱۰۰ متر؛ حوضۀ تاریم[۶]، شامل بیابان تاکلاماکان[۷]؛ دریاچه‌‌های نمک[۸] لو‌پ نور[۹]؛ گودال تورفان[۱۰] یا تورپان[۱۱]؛ و کونلون‌شان، که سین‌کیانگ را از تبت جدا می‌کند. این منطقه دارای زمستان‌های طولانی و سرد و تابستان‌های گرم است؛ گودال تورفان گرم‌ترین نقطۀ چین به‌شمار می‌رود. بارندگی بسیار کم و میانگین آن حدود ۱۵۰ میلی‌متر در سال است. در حوضه‌های دزونگاری و تاریم چاه‌های نفت وجود دارد که بزرگ‌ترین آن‌ها حوزۀ نفت‌خیز کارامای[۱۲] در شمال منطقه است. جمعیت سین‌کیانگ را عمدتاً ترک‌تبارها با دین و فرهنگ اسلامی تشکیل می‌دهد، از این‌رو به آن «ترکستان چین[۱۳]» می‌گویند. سیزده اقلیت شناخته‌شده نیز در منطقه سکونت دارند. مهم‌ترین گروه قومی، با بیش از ۷میلیون نفر جمعیت، اویغور (مسلمان ترک‌زبان) است. سیاست رسمی به افزایش اسکان چینی‌های هان[۱۴] منجر شده است و چینی‌ها اکنون حدود ۴۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. از قرن ۳پ‌م تا قرن ۲۰ در زمان سلسله‌های هان (۲۰۶پ‌م ـ۲۲۰م) و تانگ[۱۵] (۶۱۸ـ۹۰۷م) سین‌کیانگ در دوره‌های کوتاه‌مدت در کنترل چین بود. در آن زمان، فرهنگ بومی در واحه‌های حوضۀ تاریم رونق داشت، که ساکنان آن به زبان هندواروپایی تکلم می‌کردند و پیرو دین بودایی بودند. این واحه‌ها حلقۀ پیوند مهمی را در راه‌های تجاری بین چین و غرب آسیا و اروپا، مانند جادۀ ابریشم، تشکیل می‌‌دادند و از این راه، آیین بودا وارد چین شد. در قرن ۸م مغول‌ها منطقه را فتح کردند و بخشی از امپراتوری‌های آسیای مرکزی را تشکیل دادند، تا این‌که در اواسط قرن ۱۸ سلسلۀ چین مجدداً منطقه را تحت کنترل چین درآورد.