شامپلن، سامویل دو (۱۵۶۷ـ۱۶۳۵)
شامْپْلَن، ساموئِل دو (۱۵۶۷ـ۱۶۳۵)(Champlain, Samuel de)
سیاح فرانسوی، معروف به پدر فرانسۀ جدید[۱]، امپراتوری استعماری فرانسه در امریکای شمالی. در ۱۶۰۸، در نخستین تنگبار[۲]های رود سنت لارنس[۳]، مرکزی تجاری تأسیس کرد، که بعدها به شهر کِبِک[۴] تبدیل شد، و تا پایان عمر ادارۀ آن را برعهده داشت. مانند پدرش ناخدای کشتی بود و همین امر باعث شد آموزشهای لازم را فراگیرد و دریانورد، جغرافیدان، و نقشهکش بسیار شایستهای شود. در ۱۶۰۳، نخستین سفر دریایی خود را بهمنزلۀ جغرافیدان به امریکای شمالی انجام داد. او به دفعات از مرکز دادوستد در تادوساک[۵]، جایی که رود ساگنی[۶] به رود سنت لارنس میریزد، دیدن میکرد و بهدقت شرح سفرهایش را مینوشت. شامپلن با جمعآوری اطلاعات از بومیان سرخپوست، نقشه تقریباً درستی از خلیج هودسن[۷] و آبهای رو به سمت غرب کشید و بعدها پیبرد که اینها همان گریت لیکس (دریاچههای بزرگ)[۸] بهشمار میروند. او به اکتشاف در ساحل اقیانوس اطلس[۹]، در ضلع شمالی خلیج فاندی[۱۰]، پرداخت و رودی را یافت که از شمال جاری بود و آن را سن ـ ژان[۱۱] (رود سنت جان[۱۲] کنونی) نامید. مرکز دادوستدی که شامپلن تأسیس کرد و به شهر کبک تبدیل شد، نخستین ماندگاه[۱۳] دایمی سفیدپوستنشین در ناحیهای بود که کانادا نامیده میشد و اکنون این شهر، قدیمیترین شهر نیمکرۀ غربی در شمال سنت اوگوستین[۱۴]، در فلوریدا، است. شامپلن در ۱۶۱۳، از رود اوتاوا[۱۵]، رودی که به راه اصلی به سمت غرب تبدیل شد، تا جزیرۀ اَلومت[۱۶] به اکتشاف پرداخت و سال بعد سفر اکتشافی مهمی به ناحیۀ هورون[۱۷]، سرزمینی بین خلیج جورجیا[۱۸] و دریاچۀ اونتاریو[۱۹]، ترتیب داد. شامپلن طی زندگی نسبتاً طولانی خود دستاوردهای بسیاری داشت. او نخستین نقشۀ معتبر و دقیق را از ساحل اقیانوس اطلس، از نیوفاوندلند[۲۰] تا کیپ کاد[۲۱]، تهیه کرد و نقشههایی از درّۀ سنت لارنس[۲۲] و حوضۀ گریت لیکس[۲۳] آماده نمود. بیشتر مشاهدات او در ۶ جلد چاپ شده است.
- ↑ New France
- ↑ narrow
- ↑ St Lawrence River
- ↑ Québec
- ↑ Tadoussac
- ↑ Saguenay River
- ↑ Hudson Bay
- ↑ Great Lakes
- ↑ Atlantic Coast
- ↑ Bay of Fundy
- ↑ Saint-Jean
- ↑ Saint John River
- ↑ settlement
- ↑ Saint Augustin
- ↑ Ottawa
- ↑ Allumette Island
- ↑ Huron
- ↑ Georgian Bay
- ↑ Lake Ontario
- ↑ Newfoundland
- ↑ Cape Cod
- ↑ St Lawrence Valley
- ↑ Great Lakes Basin