شاناق
شاناق (ز ۳۰۰پ‌م)(Canakya)
(به هندی: چاناکیا) طبیب بزرگ و وزیر معروف چاندرا گوپتا[۱] امپراتور هندوستان که در حدود سال‌های ۲۹۸ تا ۳۲۱م سلطنت می‌کرده است. در قرون ۳ تا ۴ق ایرانیان برای آمیزش طب ایرانی و هندی، علاوه بر استفاده از دانش‌های یونانی، پزشکانی از هندوستان را به ایران دعوت کردند و ازجمله این طبیبان در عهد بنی‌عباس، کسانی مانند کَنْکِه (= منکه[۲]) هندی و اِبن دَهَن شهرت یافته و مباشر نقل برخی از کتاب طبی هند بودند. معروف‌ترین کتاب شاناق، السموم نام داشت که توسط منکه هندی از سانسکریت به فارسی ترجمه شد و سپس ابوحاتم بلخی آن را برای یحیی بن خالد برمکی (وزیر خلیفه هارون‌الرشید) استنساخ کرد. سرانجام العباس بن سعید الجواهری آن را برای مأمون، خلیفه عباسی به عربی ترجمه نمود. کتاب السموم شاناق توسط یولیوس روسکا[۳] و با ترجمه و تفسیر خود در ۱۹۳۵ در برلین چاپ کرد. کتاب السموم در پنج قسمت و شامل داروشناسی و سم‌شناسی می‌باشد.