شب پره
شَب‌پره (moth)
هریک از اعضای گروه بزرگی از حشرات شب‌پرواز و از وابستگان نزدیک پروانه‌ها[۱]. بال‌هایشان با فلس‌هایی میکروسکوپی پوشیده شده است. اغلب دارای قطعه دهانی (خرطوم) طویل مکنده‌ای برای تغذیه از شهد گیاهان‌اند اما برخی فاقد قطعات دهانی کارایند و به‌جای آن متکی به ذخایر چربی و سایر ذخایری‌اند که در طی مرحلۀ لارو کرمی‌شکل‌شان تشکیل شده است. حداقل ۱۰۰هزار گونۀ متفاوت از شب‌پره‌ها شناخته شده‌اند. این جانوران در راستۀ بال پولک‌داران یا پروانه‌ها[۲] قرار دارند. شب‌پره‌ها عمدتاً از شهد و دیگر مایعات تغذیه می‌کنند. برخی نظیر شب‌پرۀ عقابی[۳] به دفعات زیاد به‌طرف گل می‌روند و درحالی‌که در جا بال می‌زنند از آن تغذیه می‌کنند. مادۀ برخی گونه‌ها، نظیر پروانۀ بید[۴]، کلاً فاقد بال‌اند و یا بال‌هایی تحلیل رفته دارند. شب‌پره‌ها از نظر اندازه بسیار متنوع‌اند. فاصلۀ دو بال باز پروانۀ نپتی کالیدۀ[۵] کوچک کمتر از سه میلی‌متر است درحالی‌که عرض شب‌پره‌ها[۶]ی غول‌پیکر یا شب‌پرۀ جغدی[۷] (Erebus agrippina) به حدود ۲۸۰ میلی‌متر می‌رسد. در اغلب موارد نرها کوچک‌تر و رنگ بدنشان درخشان‌تر از ماده است. لارو[۸] (لارو کرمی شکل[۹]) دارای سری به‌خوبی توسعه‌یافته و سه بند سینه‌ای (میانی) و ده بند شکمی (انتهایی) است. هر بند سینه‌ای دارای یک جفت پای کوتاه است که در انتها به چنگال‌هایی منفرد ختم می‌شود. یک جفت پای بادکش‌مانند روی بندهای سه تا شش، و نیز روی بند ده در قسمت انتهای بدن وجود دارد. در خانوادۀ وجب زن[۱۰]، لارو کرمی شکل فقط دارای پای شکمی در بندهای شش و ده در قسمت انتهایی بدن است. در یک قسمت بیرون‌زده از میان لَبِ پایینی لارو، لوله یا ابریشم تابی وجود دارد که جانور با آن پیلۀ ابریشم می‌سازد و در آن تبدیل به شفیرۀ مخفی[۱۱] و شفیرۀ آزاد[۱۲] می‌شود. غدد تولید ابریشم، مخصوصاً در پروانۀ کرم ابریشم[۱۳]، بزرگ‌اند. بسیاری از لاروها، ازجمله ذرع‌کن[۱۴]، شکار پرندگان می‌شوند. آن‌ها به‌سبب شباهت‌شان با محیط اطراف، از نظر شکل و رنگ، حفظ می‌شوند. سایر پروانه‌ها، که برای این دشمنان بدمزه‌اند، دارای رنگ‌های درخشان و پشمالویند. لاروِ بسیاری از شب‌پره‌ها زیان‌آور است. پروانۀ کرم سیب به درختان میوه حمله می‌کند. چندین گونۀ وابسته به شب‌پره‌ها، فیبرهای طبیعی می‌خورند. شب‌پره در زمستان به درختان میوه حمله می‌کند. پروانۀ آرد مدیترانه[۱۵] کارخانه‌های آرد را آلوده می‌کند.