شجاع نظام، شکرالله خان
شجاع نظام، شکرالله‌خان ( ـ۱۳۲۶ق)
از مخالفان جنبش مشروطیت در آذربایجان. وی در ۱۳۰۵ق سرکردۀ قره‌سوران راه مرند بود. در جریان جنبش مشروطیت به صف مخالفان جنبش و راه‌گیری و غارت مردم و کشتار آزادیخواهان پرداخت. وی با بستن راه جلفا که نزدیک‌ترین راه بازرگانی میان اروپا و آذربایجان بود زیان بزرگی به کارهای بازرگانی می‌زد و از ورود قند و شکر و نفت و کبریت که از نیازهای اولیۀ مردم بود جلوگیری می‌کرد. همچنین مانع می‌شد که آزادیخواهان قفقاز به یاری مشروطه‌‌خواهان تبریز بشتابند و به آن‌ها اسلحه برسانند. شجاع‌‌نظام در بیرون شهر مرند لشکرگاه زده بود و هر کاروانی را که از تبریز و جلفا می‌رسید، از خودی و بیگانه، غارت می‌کرد و آن را به دستور تهران نسبت می‌داد. سرانجام به ابتکار حیدرخان عمواوغلی که پس از بمباران مجلس به قفقاز گریخته و به تازگی به تبریز آمده بود، با همدستی اسماعیل نوبری بمب‌‌نامه‌ای ساختند و آن را با مهر سیف السادات نامی از توانگران دوچی که از دوستان شجاع‌‌نظام بود، برای او فرستادند. همین که شجاع‌‌لشکر پسر شجاع‌‌نظام، نامه را گشود، بمب درون آن منفجر شد و با انفجار بمب پدر و پسر کشته و شماری زخمی شدند.