شدادیان
شَدّادیان (۳۴۰ـ۵۷۰ق)
سلسله‌ای کردنژاد در اران و دوین. نیای بزرگ این دودمان محمد بن شدّاد در میانۀ قرن ۴ق در شهر دوین در ایام حکومت آل مسافر، مستقر شد. گوناگونی نام‌های آنان همچون نام دیلمی مرزبان و نام ارمنی آشوت بازتابی از شرایط قومی و سیاسی آشفتۀ منطقه در آن ایام بوده است. شدادیان در ایام پادشاهی ابوالاسوار شاوور بن فضل که در دوین (۴۱۳ـ۴۴۱ق) و سپس در گنجه (تا ۴۵۹ق) فرمان راند، به اوج خود رسیدند. غارت و ویرانی ناحیۀ دوین توسط (سپاهیان) بیزانس احتمالاً در عزم وی به ترک دوین که در آن‌جا از جنوب و مغرب با امرای ارمنی مواجه بود، مؤثر افتاد. ابوالاسوار در ۴۴۶ق به اطاعت طغرل بیک سلجوقی درآمد. در ۴۵۷ق بار دیگر حکمران آنی شد. پیش از آن وی درگیر همسایگانش شروانشاهان بود و در چهار مرحلۀ جداگانه به قلمرو خواهرزاده‌اش شیروانشاه فریبرز بن سلار هجوم آورد. سرانجام درپی گسترش قدرت سلجوقیان در این ناحیه فضل دوم، پسر ابوالاسوار به اسارت گرجیان درآمد و شروانشاه به اران تاخت. در ۴۶۰ق سپاه سلجوقی به فرماندهی ساوتگین وارد اران شد و سلطان سلجوقی اقطاعاتی در دربند و اران به سپهسالارش واگذار کرد. ساوتگین یک بار دیگر در ۴۶۸ق به قلمرو شدادیان حمله کرد و فضل سوم پسر فضل دوم ناگزیر قلمرو اجدادی خود را به‌وی تسلیم کرد. اگرچه ساوتگین شدادیان را برچید اما شاخۀ کوچک‌تر آن‌که نوادگان منوچهر، پسر ابوالاسوار بودند از سوی سلجوقیان در آنی حکومت داشتند و تا ۵۵۶ق که گرجیان بار دیگر این شهر را پس گرفتند، در آن‌جا ساکن بودند.