شطاریه
شَطاریّه
(نیز: شُطاریه؛ شُطار جمعِ‌شاطر، به معنی صوفی‌ای که از دنیا منقطع شده) از سلسله‌های صوفیه، منشعب از سلسلۀ بزرگ طیفوریه. این سلسله خود را منسوب به شخصی به نام عبدالله شَطّار می‌دانند. خود را گَرْمْپو و در سیر به‌سوی مقصود، گَرْمْرُوتر و سریع‌تر از سالکانِ دیگر فرقه‌ها می‌دانند. این سلسله، نسبِ طریقتی خود را از راه بایزید بسطامی به امام صادق (ع) می‌رساند. کرسی‌نامه‌های چندی برای این سلسله ذکر شده است. مشهورترین و مهم‌ترینِ این سلسلۀ مشایخ به‌ترتیب قدمت تاریخی عبارت‌اند از بایزید بسطامی؛ محمد مغربی؛ اعرابی دمشقی؛ ابوالمظفّر ترک؛ ابوالحسن عشقی؛ خداقلی ماوراء‌النهری؛ محمد عاشق؛ محمد فاریابی؛ عبدالله شهابی؛ شاه قاضی و فرزندش حمیدالدین؛ محمد غوث؛ عبدالله صوفی؛ و عبدالنبی شطّاری که از معاصران میر سید علی همدانی بود. در متأخران نیز، ملا عبدالصمد همدانی صاحب بحرالمعارف، هرچند در شمار خلفای نورعلی‌شاه نعمة‌اللهی است، به اصول این طریقت سخت ابراز علاقه می‌کند. طریقت شطّاریه بر این دَه اصل اساسی استوار است: ۱. توبه؛ ۲. زهد؛ ۳. توکّل؛ ۴. قناعت؛ ۵. عزلت؛ ۶. ذکر مداوم؛ ۷. توجّه به خدا؛ ۸. صبر؛ ۹. مراقبه ۱۰. رضا. نجم‌الدین بحری، از بزرگان این طریقت، مدعّی است که واصلانِ شطّار در بدایت امر سلوک، بیشتر از واصلان دیگر طرق در نهایتِ سلوک‌اند. کرسی‌نامۀ متصلی از آنان تا روزگار ما برجای نمانده است. این فرقه بیشتر در هند و سپس در سوماترا و جاوه در میان مسلمانان پیرو دارند. در کتاب ارشادات‌العارفین شیخ محمدابراهیم گازُری اِلهی، مجملی از اصول و عقاید آن‌ها آمده و به نوعی اتحاد یا وحدت وجود قائل‌اند.