شعبه

شُعْبه

از اصطلاحات قدیم موسیقی ایران. عبدالقادر مراغی در جامع‌الالحان در این باره چنین آورده است: «... پس گوییم که عشاق و نوا و ابوسلیک این هر سه پرده باشد چنان‌که بیشتر معلوم شد از یک دایره مترّتب می‌شوند. پس این سه دایره را با یکدیگر مناسبت تمام باشد و از شُعَبات، نهاوند و ماهور و بیاتی را با آن دوایر ثلاثه مناسبت باشد برای آن‌که در هر سه شعبه از نغمات عشاق و نوا و ابوسلیک، چند نغمه موجود باشد... و از شعبات پنج‌گاه، و چهارگاه ذی‌الاربع، و سه‌گاه زاولی، نیریز صغیر، و نیریز کبیر و عَشیرا و از شعبات نوروز عجم و خوزی و نوروز خارا و نوروز عرب و رکب مناسبت دارند و ... این بود بیان مناسبات پرده‌ها و آوازات و شعبات با یکدیگر ...». از نوشته‌های قدیم چنین برمی‌آید که شعبه از آواز و پرده کوچک‌تر بوده و شاید بتوان آن را با گوشۀ امروزی هم معنا دانست و پرده را با مفهوم مقام برابر درنظر گرفت.