شمسا گیلانی، محمد ( ـ پس از ۱۰۴۸ق)
شَمْسا گیلانی، محمد ( ـ پس از ۱۰۴۸ق)
فیلسوف و متکلم امامی و شاعر ایرانی. از شاگردان میرداماد و از دوستان ملاصدرا است. ملاصدرا از سر ارادت به وی رسالۀ حدوث عالم را با دیباچه‌ای به نام او نوشته است. شمسا سؤال‌های بسیار مهمی در نقد و تحلیل مبانی حکمت متعالیۀ ملاصدرا طرح کرده که صدرا بدان پاسخ گفته است. گویا مدتی از عمر خود را در سفر گذرانیده و رسالۀ «فن علم الله» را در ۱۰۴۸ق در مکه نوشته است. از آثارش: مسالک‌الیقین؛ حاشیۀ شرح تجرید؛ اظهار الکمال؛ الحکمةالمتعالیه که ظاهراً پس از طرح این مبحث در حوزۀ میرداماد، همچون ملاصدرا در صدد نگارش مبانی آن برآمد.