شنسبانیان
شنْسَبانیان
(یا: آل شنسب؛ غوریان) سلسله‌ای از امرای محلی (حک: ۵۴۳ـ۶۱۲ق) در نواحی غور، فیروزکوه و غزنین در افغانستان. ایشان نسب خود را به شَنْسَبْ نامی، از بزرگان غور می‌رساندند که گویند از نژاد ضحاک تازی بود و نزد حضرت علی (ع) اسلام آورد. یکی از اعقاب شنسب به نام فولاد غوری، با کمک ابومسلم خراسانی عمال بنی‌امیه را از خراسان بیرون راند و بدین سان به امارت رسید. غوریان را می‌توان به چند شاخه تقسیم کرد: شاخه‌ای که در غور سلطنت می‌کرد و پایتخت آنان فیروزکوه بود؛ شاخۀ دیگری که در طخارستان (در شمال غور) بودند و مرکزشان بامیان بود؛ شاخه‌ای از آنها نیز بعد از تصرف غزنین، در آن‌جا حکومت کردند. سلطان محمود غزنوی، محمد سوری (از امیران غور) را، که پیوسته متعرض متصرفات غزنویان در حدود بُست می‌شد، در ۴۰۱ مغلوب کرد و حکومت غور را به پسر وی، ابوعلی، واگذار کرد. از آن پس امرای غور دست‌نشاندۀ سلاطین غزنوی شدند. در عصر بهرام‌شاه غزنوی کشاکشی میان او و امرای غور پیش آمد که به کشته‌شدن قطب‌الدین محمد غوری و سیف‌‌الدین سوری، دو تن از امرای غوری، به‌دست بهرام‌شاه انجامید. پس از تصرف و به‌آتش‌کشیدن غزنین به دست علاءالدین حسین غوری معروف به جهانسوز، شنسبانیان غور اهمیت بسیار یافتند و با غلبۀ علاءالدین بر سنجر سلجوقی، بسیاری از سرزمین‌های مجاور مانند بلخ و هرات و سیستان و طخارستان بر حوزۀ سلطنت آنها افزوده شد و اخلاف آنها با خوارزمشاهیان نیز در افتادند. معزالدین محمد سام، معروف به شهاب‌الدین غوری، لاهور را گرفت و غزنویان را به‌کلی برانداخت و حتی در مناطق شمالی و مرکزی هند نیز فتوحاتی کرد اما با قتل او دولت آل شنسب دچار ضعف و تجزیه شد و عاقبت به‌دست سلطان محمد خوارزمشاه این سلسله برافتاد.