شوایک، سرباز پاک دل

شِوایک، سرباز پاک‌دل (Dobry vojak Svejk)

رمان جنگی طنزآلودی از یاروسلاف هاشک، به زبان چک، منتشرشده در ۱۹۲۱ـ۱۹۲۳، در ۴ مجلد. هاشک چندان زنده نماند که دورۀ شوایک را به پایان رساند. شوایک درپی ترور ولیعهد اتریش به‌دلیل شور جنگ‌جویانه‌ای که از خود بروز می‌دهد، بازداشت می‌شود، اما به‌زودی به‌دلیل این‌که در اعتراف به جرمی که نکرده عجله به‌خرج می‌دهد، آزادش می‌کنند. از آن‌جاکه علاقه‌ای شورانگیز به لباس سربازی دارد، بارها محاکمه می‌شود و سرانجام به‌سبب آن‌که پرونده‌اش گم شده است، از محاکمه می‌رهد. چون سگ فرمانده را دزدیده به خط مقدم فرستاده می‌شود و چون یونیفرم سربازی روسی را از روی کنجکاوی پوشیده است، مجدداً محاکمه می‌شود. بدین‌سان، در بازی پوچِ سرنوشت، شوایک پاک‌دل چونان نمادی از بشریت درگیر مسخره‌بازی جهانی‌ می‌شود که جنگ جهانی اول نام دارد. اروین پیسکاتور اقتباسی نمایشی از این رمان به دست داد و در ۱۹۲۸ به‌روی صحنه برد که سبب شهرت جهانی وی شد.