شورای انقلاب

شورای انقلاب

شورای انقلاب
نام فارسی	شورای انقلاب
نوع کاربری	نهاد انقلابی
سال تاسیس	پاییز ۱۳۵۷ش
موسس	با فرمان امام خمینی (ره)
روسا	آیت الله مرتضی مطهری (ریاست شورا)
اعضا	آیت الله مرتضی مطهری، دکتر بهشتی، دکتر باهنر، آیت الله موسوی اردبیلی، حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی، آیت الله طالقانی، آیت الله خامنه ای، مهندس بازرگان
علت تاسیس / تشکیل	از اساسی ترین ارکان قدرت سیاسی و اجرایی انقلاب برای تنظیم امور
گروه مقاله	سازمان ها و نهادهای حکومتی

نهاد رهبری‌کنندۀ انقلاب اسلامی ایران، تأسیس‌شده به پیشنهاد برخی مشاوران امام خمینی (ره) و ابتکار و فرمان ایشان در پاییز ۱۳۵۷ش. بحث جدی مبنی بر تشکیل این شورا، در سفر آیت‌الله مرتضی مطهری به پاریس با امام خمینی (ره) مطرح، و ایشان با فرمان امام به‌عنوان بازوی رهبری در داخلِ کشور تعیین شد. نخستین اعضای شورا علاوه بر مطهری که ریاست شورا را برعهده داشت، عبارت بودند از دکتر بهشتی، دکتر باهنر، آیت‌الله موسوی اردبیلی، حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی، آیت‌الله طالقانی، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مهدوی کنی، احمد صدر حاج‌سیدجوادی، مهندس بازرگان، دکتر یدالله سحابی، مهندس عزت‌الله سحابی، مهندس مصطفی کتیرایی، سرتیپ علی‌اصغر مسعودی و سرلشکر ولی‌الله قرنی. این شورا که بنیاد و رسمیت آن در آذرماه ۱۳۵۷ به فرمان امام (ره) شکل گرفته بود، به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین ارکان قدرت سیاسی و اجرایی انقلاب و یکی از نهادهای مهم پس از پیروزی انقلاب شناخته شد. مسئولیت‌های شورای انقلاب، اجرای تصمیم‌های رهبری در داخل کشور بود. پیش از انقلاب مأموریت‌های مهم شورا عبارت بود از هدایت راه‌پیمایی‌ها، مذاکره با مقامات دولتی، امنیتی، نظامی و سیاسی و حتی اعضای سفارت‌خانه‌های خارجی نظیر امریکا، تشکیل کمیتۀ نفت، کمیتۀ تنظیم اعتصابات و کمیتۀ استقبال. جلسات شورا ابتدا در منازل اعضای شورا تشکیل می‌شد و تصمیمات اخذشده بلافاصله جهت تأیید امام (ره) برای ایشان فرستاده می‌شد. مهم‌ترین کار شورا پیش از انقلاب، انتخاب رئیس دولت موقت و پیشنهاد آن به امام (ره) بود. پس از پیروزی انقلاب، شورا در کنار دولت موقت، نقش قوۀ مقننه را ایفا می‌کرد. مصوبات متعدد و پیچیده برای تشکیل نظام جدید و ایجاد ارکان قانونی، اجرایی، انتظامی و مالی تا بهار ۱۳۵۸ که مجلس اول تشکیل شد، یکسره برعهدۀ شورا بود. اشخاص دیگری که به شورای انقلاب دعوت شدند و رفته‌رفته حضور یافتند عبارت بودند از ابراهیم یزدی، ابوالحسن بنی‌صدر، حبیب‌الله پیمان، میر حسین موسوی، حسن حبیبی، آیت‌الله حسین‌علی منتظری، صادق قطب‌زاده، عباس شیبانی و علی‌اکبر معین‌فر. آخرین جلسۀ شورا به ریاست مهندس بازرگان، پنج‌شنبه شب ۲۶ تیر ۱۳۵۹ برگزار شد. خلاصه مذاکرات شورای انقلاب به قلم ناطق نوری باقی مانده است.