شول
شُول
از طوایف قدیم منطقۀ لرستان. اینان دست کم از اواخر دورۀ ساسانی در لرستان سکونت داشتند و از حدود ۳۰۰ق تا قرون ۶ و ۷ق، حاکم نیمی از لرستان بودند. بنابه نوشتۀ مستوفی و شبانکاره‌ای، امیران شول، عنوان نجم‌الدین یا نجم‌الدین‌اکبر داشتند. پیشوای بزرگ شول‌های لرستان سیف‌الدین ماکان روزبهانی بود (قرن ۳ق) و نوادگان او نیز تا قرن ۸ق همچنان بر طوایف شول حکومت داشتند. ظاهراً شول‌ها تا قرون ۷ و ۸ق در همۀ سرزمین‌های کردنشین پراکنده شده بودند. ناحیۀ معروف ایذه در گرمسیر بختیاری، در اواخر قرن ۸ق، در تملک امیر شول بود. شول‌ها از قرن ۸ق در شولستان فارس، مشتمل بر ممسنی و بخشی از کهگیلویه، سکونت داشتند. امیر غیاث‌الدین منصور شول، حاکم مقتدر شولستان در میانۀ قرن ۸ق و داماد شاه شیخ ابواسحاق انجوی ( ـ۷۵۵ق)، پس از فرار او از مقابل مبارزالدین محمد مظفری، در ۷۵۵ق برای مدتی کوتاه شیراز را اشغال کرد و پس از جنگی سخت مغلوب قوای شاه‌شجاع شد و به شولستان بازگشت. او در ۷۶۵ق به خدمت شاه‌یحیی برادر شاه‌شجاع درآمد و پس از آن به سلطان زین‌العابدین پسر شاه‌شجاع پیوست. شولستان و ممسنی در اوایل عهد صفویه ظاهراً دو ناحیۀ مجاور یا دو ناحیۀ متداخل بوده است. پس از استقرار القاص‌میرزا، برادر شورشی شاه‌طهماسب صفوی در قلعۀ سفید (۹۹۵ق)، رهبران شولستان و ممسنی به جنگ او رفتند، اما مغلوب شدند. عناوین شول و شولستان تا انقراض صفویه باقی بود، اما به‌تدریج از میان رفت و نام ممسنی جای آن را گرفت. با این همه، بقایای طایفۀ شول هنوز در فارس حضور دارند و طایفۀ کرد شولی، از گروه‌های تشکیل‌دهندۀ ایل خمسۀ فارس، از آن جمله است. جمعیت چادرنشینان این طایفه بالغ بر ۴۹۷ خانوار است و از تیره‌های ارباب ولد (ارباب‌دار)، باباملکی، جمشیدی، خلجی، گوش‌پا، لُری، لشنی و مرادشفیع تشکیل شده است.