شیخ زین‌العابدین مازندرانی
| شیخ زین‌العابدین مازندرانی | |
|---|---|
| زادروز |
بابل ح 1224ق |
| درگذشت | کربلا 1309ق |
| محل زندگی | کربلا و نجف |
| ملیت | ایرانی |
| نام‌های دیگر | زین‌العابدین حائری مازندرانی، و شیخ زین‌العابدین بن مسلم بارفروشی مازندرانی حائری |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل فقه و اصول در کربلا |
| شغل و تخصص اصلی | مرجع تقلید شیعه در قرن 13 و 14ق |
| آثار | ذخیرة المعاد- زینة العباد- زاد المتقین |
| گروه مقاله | دین اسلام |
| خویشاوندان سرشناس | مسلم بارفروشی مازندرانی (پدر) |
شیخ زین‌العابدین مازندرانی (بابل ح 1224- کربلا 1309ق)
(نیز با نام های: زین‌العابدین حائری مازندرانی، و شیخ زین‌العابدین بن مسلم بارفروشی مازندرانی حائری) روحانی شیعه اهل ایران و از مراجع تقلید شیعه در قرن 13 و 14ق، فرزند مسلم بارفروشی مازندرانی، از بزرگان علمای امامیه اثنی عشریه که مرجع تقلید بسیاری از شیعیان هند، عراق و ایران بوده است.
شیخ زین‌العابدین حدود ۱۲۲۴ق در مازندران و شهر بارفروش (بابل کنونی) متولد شد. تحصیلاتش را در زادگاهش آغاز کرد و در رجب ۱۲۵۰ق به کربلا عزیمت کرد. او مدتی نزد سید ابراهیم قزوینی (ملقب به صاحبِ ضوابط) به تحصیل فقه و اصول پرداخت.
از آن جا که در حدود سال‌های ۱۲۲۰ و ۱۲۲۱ش (۱۲۵۸ق) کربلا دستخوش ناآرامی‌هایی بود و بسیاری از علما و طلاب وادار به ترک شهر شدند، شیخ زین‌العابدین نیز در اواخر آن سال (۱۲۵۸ق) از کربلا به نجف رفت و نزد محمدحسن نجفی به تحصیل فقه ادامه داد. نزدیک به 7 سال در نجف اقامت داشت تا این که پس از درگذشت استادش نجفی در ۱۲۲۸ش، به کربلا بازگشت.
در زمان بازگشتش به کربلا، دارای مقام فقاهت بود و شیخ انصاری شاگردان خود را به مراجعه به او فرا می‌خواند. همچنین، در کربلا مورد توجه میرزا محمد هندی، که از معروف ترین علمای اخباری عراق بود، قرار گرفت. میرزا محمد در هندوستان پیروان بسیار داشت و آنان را پس از خود به پیروی از شیخ زین‌العابدین توصیه کرد. پس از درگذشت شیخ انصاری که در زمان خود یگانه مرجع تقلید شیعیان بود، شیخ زین‌العابدین در کربلا به مرجعیت شناخته شد و در جاهای دیگر نیز تعداد بسیاری از روحانیون و شاگردان انصاری، مدعی جانشینی او شدند.
از جمله آثار اوست: ذخیرة المعاد معروف به سؤال و جواب در علم فقه به زبان فارسی، که بارها در هند و ایران چاپ و منتشر شده است؛ زینة العباد، به فارسی و عربی؛ دو رسالۀ عملیه بزرگ و کوچک به نام زینة العباد الکبری و همچنین الصغری؛ زاد المتقین (رساله عملیه مطابق با فتوای وی و میرزای شیرازی).
بیشتر پسران او راه پدرشان را پیش گرفتند و به مسلک روحانیت درآمدند.
شیخ زین‌العابدین مازندرانی در ماه ذی‌القعده ۱۳۰۹ق درگذشت و در باب قاضی‌الحاجات در صحن حرم امام حسین(ع) به خاک سپرده شد.