صحبت

صحبت
(در لغت به‌معنی همراهی و هم‌نشینی و هم‌سخنی) اصطلاحی در عرفان. صوفیان گاه پیش از مقام تفرّد، و گاه پس از آن، سالک را به صحبت امر می‌کرده‌اند. صحبت در این‌جا، به‌معنی مراقبت از نفس در میان جمع است و در مقابل عزلت قرار دارد. رفیق صحبت و شیخ صحبت نیز دو اصطلاح متأخّر عرفانی دیگر است که با توجّه به‌همین معنی لغوی پدید آمده است. به این معنی که مشایخ، معمولاً برای هر سالکی، سالکی هم‌رتبۀ او را معیّن می‌کرده‌اند تا این هردو، واردات خود را برای یکدیگر گزارش کنند. این دو، نسبت به یکدیگر، رفیق صحبت خوانده می‌شوند. شیخ صحبت نیز، شیخی است که سالک، با ارشاد و اجازۀ شیخ هدایتش، به استفاده از او می‌پردازد. سالک، فرمان‌های شیخ صحبت را، تنها با تأیید شیخ هدایت، انجام می‌دهد. غزالی برای آداب صحبت ده شرط و کاشانی تا بیست شرط برشمرده است. مهم‌ترین چیزی که در آداب صحبت به آن توصیه کرده‌اند، نفی خودی و همدلی و همزبانی و همرازی مصاحبان است.