صدارت

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

صدارت

مهم‌ترین‌ منصب‌ روحانی‌ و اداری‌ در عهد صفویه‌. صاحب‌ این‌ منصب‌ «صدر» نامیده‌ می‌شد. منصب‌ صدارت‌ احتمالاً در دورۀ‌ تیموری‌ به‌وجود آمده‌ و در زمان‌ شاهرخ‌ تیموری‌، منصبی‌ رسمی‌ بوده‌ است‌ که‌ وظیفۀ‌ اصلی‌ آن‌، رسیدگی‌ به‌ اوقاف‌ و امور طلاب‌ و سادات‌ بوده‌ است‌. در دورۀ‌ صفویه‌، وظایف‌ منصب‌ صدارت‌ گسترش‌ یافت‌ و تقریباً ریاست‌ همۀ‌ تشکیلات‌ مذهبی‌ و اوقاف‌ کشور را دربر‌می‌گرفته‌ است‌. در زمان‌ شاه‌ سلیمان‌ اول‌ صفوی‌، این‌ منصب‌ به‌ دو منصب‌: ۱) صدر خاصه‌ یا صدارت‌پناه؛‌ ۲) صدر عامه‌ یا صدرالممالک تقسیم‌ گردید. صدر خاصه‌، رئیس‌ روحانی‌ تمام‌ کشور بود و به‌ امور مذهبی‌ دربار و موقوفات‌ شاه‌ و شهر اصفهان‌ و شهرهای‌ اطراف‌ آن‌ می‌پرداخت‌ و در ایالات‌ و شهرستان‌های‌ اطراف‌، معاونان‌ یا نایب‌الصداره‌هایی‌ داشت‌. جایگاه‌ وی‌ در مجالس‌ عمومی‌ شاه‌ در سمت‌ راست‌ او بوده‌ است‌. صدر عامه‌، که‌ دومین‌ شخصیت‌ روحانی‌ و معاون‌ و جانشین‌ صدر خاصه‌ بوده‌، همان‌ وظایف‌ صدر خاصه‌ را در سایر مناطق کشور انجام‌ می‌داده‌ است‌. او در ضمن‌، معاون‌ دیوان‌ بیگی‌ نیز بوده‌ و دیوان‌ بیگی‌ بدون‌ مشورت‌ با او کاری‌ انجام‌ نمی‌داده‌ است‌. او نیز نایب‌الصداره‌هایی‌ در محاکم‌ کشور داشته‌ است‌. جایگاه‌ او در مجالس‌ عمومی‌ شاه‌ در سمت‌ چپ‌ بوده‌ است‌.