صلیحیان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

صُلیحیان، دولت


سلسله‌ی حکومتی در یمن (1037- 1098م). در اواخر دهه‌ی 430ق (یازدهم میلادی) شخصیتی نافذ و قدرتمند در عرصه‌ی سیاست یمن ظهور کرد که در اصل سنی بود، اما پس از تغییر مذهب منادی دعوت شیعه‌ی اسماعیلی شد. او داعی ملک علی بن محمد صلیحی است که در سال 1037م/ 429ق از قلعه‌ی مسار، در منطقه‌ی حراز واقع در شمال غربی صنعاء، دعوتش را اعلان کرد. وی که هدف خود را یکپارچه‌سازی یمن اعلام کرده بود، در سال 454ق پس از مرگ امیر نجاح (حاکم زبید) این شهر را تصرف کرد و یک سال بعد صنعاء را پایتخت پادشاهی‌اش قرار داد. قلمرو حکومت او از مکه در حجاز تا دوردست حضرموت را شامل می‌شد. صلیحی رهبران و امیران قبایل را در پایتخت گرد آورده و شورایی مشورتی از آنان تشکیل داد. این پادشاه صلیحی در سال 1067، در بازگشت از حج، در ناحیه‌ی مهجم در نزدیکی شهر زبید، به دست سعید احول کشته شد. ولیعهدش، مکرم، جانشین پدر شد و یک سال بعد با فراهم آوردن سپاهی بزرگ، سعید احول را شکست داد؛ زبید را بازپس گرفت، مادرش را که اسیر سعید بود آزاد نمود و به صنعاء بازگشت. مکرم با اروی (بنت احمد) ازدواج کرد و مدتی بعد فلج شد و همه‌ی امور حکومت را به همسرش اروی سپرد. پس از این اتفاقات، صنعاء مورد حمله قرار گرفت. اما صُلیحیان در 1082م آنجا را کاملاً تحت کنترل خود درآوردند. ملکه اروی در سال 1087 پایتخت را به ذی‌جبله منتقل کرد، اما همسرش همچنان مدتی در صنعاء باقی ماند. ملکه والیان و وزیران کاردانی را به خدمت گماشت و از این‌رو دوران حکومتش طولانی شد. او پس از مرگ همسرش لقب پادشاهی را برای فرزندانش حفظ کرد و فرزند خردسالش، علی بن مکرم، را ملقب به لقب داعی و حاکم گردانید. دوران حکومت اروی حدود 70 سال ادامه داشت. با مرگ او عمر دولت صلیحی نیز به پایان رسید.

صلیحیان آثار ماندگاری در آبادانی و سازندگی، و اوقاف فراوانی از خود بر جای نهادند.