ضحاک بن قیس شیبانی

ضَحّاک بن قَیْس شیبانی ( ـ۱۲۹ق)

از سران خوارج که به شجاعت و ذکاوت مشهور بود. در ۱۲۶ق علیه مروان دوم، خلیفه اموی، قیام کرد و کوفه را به تصرف خود درآورد و کم کم سراسر عراق ازجمله واسط و موصل نیز به اشغال او درآمد. سرانجام در ۱۲۹ق مروان لشکر به دفع او فرستاد و ضحاک در ناحیه کفرتوثا در نزدیکی شهر ماردین به قتل رسید. جاحظ او را از علمای خوارج خوانده و علم و دانش او را ستوده است.