ضربی
ضَربی
منسوب به ضرب، موسیقی ضربی، آهنگ ضربی. آهنگی که دارای وزن خاص باشد و خواننده یا نوازندۀ ماهر آن را ساخته باشد. نغمه‌ای که دارای ضرب باشد و بتوان حرکات مشخصی را بر حسب واحد زمان در متن آن به‌طور مرتب تکرار کرد؛ از آن جمله است حرکاتی مانند دست‌زدن، سماع‌کردن، رقص‌کردن، نواختن آلات ضربی همچون تنبک، دایره، و دف. انواع چهارمضراب‌ها، پیش‌درآمدها، ترانه‌ها، تصنیف‌ها و نغمه‌های دیگر مانند مجلس افزوز و کرشمۀ در همۀ دستگاه‌ها جزو ضربی‌ها محسوب می‌شوند. برخی از آهنگ‌هایی که استادان مشهور ساخته‌اند نیز به ضربی معروف است؛ مانند ضربی ترک اثر صبا. ضربی‌های ردیف عبارت‌اند از رِنگِ شهرآشوب، رِنگ ضَرب اُصول، رِنگ نَستاری، رِنگ دلگشا، خوارزمی، مجلس افروز، کرشمه، رنگ حربی، رِنگ شَلَخو، رِنگ یکچوبه، رِنگ فرح، کوراوغلی و چهارمضراب دلکش و چهارمضراب اول ماهور، زنگوله و پیش‌زنگوله، چهارمضراب اول نوا، همایون، و سه‌گاه. برخی ضربی‌ها بدون کلام‌اند؛ مانند پیش‌درآمد، چهارمضراب، و رِنگ و برخی دیگر با کلام‌اند مانند انواع تصنیف، ترانه، و سرود.