طوطی نامه
طوطی‌نامه
از نویسنده‌ای ناشناس، داستانی عامیانه به زبان سانسکریت. این اثر به زبان سانسکریت «شوکه سپتتی» (= هفتاد داستان) است و در هند و آسیای مرکزی رواج بسیار دارد. مؤلف افسانه‌هایی را در این اثر گرد آورده که درون‌مایۀ بیشتر آن‌ها مکر و فاسق‌بازی زنان است. از طوطی‌نامه دو روایت به سانسکریت در دست است که در ۵۲ حکایت مشترک هستند. با استناد به‌نام کتاب دریافت می‌شود که این اثر دارای ۷۰ داستان بوده که در ۵۲ شب پیاپی (دو ماهِ ۲۷روزۀ هندی) نقل می‌شده است. طوطی‌نامه به‌دست عماد بن محمد ثغری با نام جواهرالاسمار به فارسی درآمده است (تهران، ۱۳۵۲ش). ضیای نخشبی در ۷۳۰ق گزینه‌ای از جواهرالاسمار را به‌اضافۀ حکایاتی دیگر که از سندبادنامه و بیست‌وپنج حکایت و تاله هندی گرفته بود، به‌نام طوطی‌نامه نوشت و در حقیقت جواهرالاسمار را ساده‌تر کرد (تهران، ۱۳۷۳ش). این اثر به‌نام چهل طوطی (۱۳۳۹ش) و بار دیگر در اواخر قرن ۱۲ق به قلم محمد قادری کوتاه شده است. تلخیص محمد قادری بارها به هندی، بنگالی، ترکی و به نظم فارسی نیز درآمده است. طوطی‌نامۀ ضیای نخشبی به برخی از زبان‌های اروپایی ترجمه شده است. چاپ نفیسی از آن، در آلمان منتشر شده است (۱۹۸۳).