ظفرنامه یزدی
ظَفَرنامۀ یزدی
کتابی به فارسی دربارۀ فتوحات تیمور از شرف‌الدّین علی یزدی ( ـ۸۵۸ق). این اثر از تاریخ‌های عمومی و مهم ایران است. مؤلف علاوه‌بر تاریخ مفصل ایران در قرن ۸ و ۹ق به اوضاع سیاسی و تشکیلات حکومتی هندوستان، افغانستان، ماوراءِالنَّهر، ترکستان ایران، گرجستان، روسیه و... پرداخته است. این اثر برخلاف ظفرنامۀ شامی بسیار مفصل و مطول بوده و جزئیات اجتماعی مردم سرزمین‌های مختلف را به تفضیل ضبط کرده است. گرچه کتاب که تاریخ اتمام آن در ۸۲۸ق بود. دربارۀ فتوحات تیمور است، مؤلف داستان‌های مقاومت و دلاوری خراسانیان، گیلانیان، یزدیان و... را که «هر کجا گماشتگان تیمور را می‌یافتند به‌‌قتل می‌رساندند»، بیان کرده است. نثر کتاب به‌‌شیوۀ جهانگشای جوینی است. ملک‌الشعرای بهار، مؤلف را احیاکنندۀ نثر فنی می‌داند و معتقد است که منشیان و مترسلان به تقلید از این کتاب به سبک قدیم روی آوردند. مؤلف بی‌‌اشاره و ذکر نام، در موارد بسیاری از ظفرنامۀ شامی استفاده کرده است. ظفرنامه مرجع بسیاری از کتاب‌های تاریخی بعد از خود بوده و مورخان بعدی، مانند صاحب روضةالصفا و حبیب‌السیر، با حذف یا اصلاح به نقل عبارات آن پرداخته‌اند و در دورۀ صفویه این کتاب اسباب دست بیشتر منشیان و مترسلان بوده است. این اثر به زبان‌های ترکی، فرانسه و انگلیسی ترجمه شده است. ذیلی نیز بر این اثر تاج‌الدین سلمانی که شامل وقایع دورۀ سلطنت شاهرخ والغ بیک بوده (۸۰۷ تا ۸۱۳ق) نوشته است. ظفرنامه به کوشش محمد عباسی به‌‌چاپ رسیده است (تهران، ۱۳۳۶ش).