عبدالجبار بن عبدالرحمان ازدی
عَبْدُالجَبّار بن عَبْدُالرّحمان اَزْدی ( ـ۱۴۲ق)
حاکم خراسان (حک: ۱۴۰ـ۱۴۱ق) در خلافت منصور عباسی. عبدالجبار از سرداران ابو داود خالد بن ابراهیم ذهلی بود که پس از کشته‌شدن ابومسلم خراسانی، به فرمان منصور به حکومت خراسان برگزیده شد. در ۱۴۰ق، با مرگ مشکوک ابوداود، عبدالجبار بر جای او نشست. عبدالجبار شورش اسحاق ترک را در خراسان فرونشاند و شماری از رهبران شورش را دستگیر و زندانی کرد. دیری نگذشت که عبدالجبار بر مردم خراسان سخت گرفت و مردم بسیاری را به‌اتهام هواداری از آرمان علویان به دم تیغ سپرد، چندان که مردم از وی بیزاری جستند و خلیفه نیز اعتراض کرد که «عبدالجبار شیعیان ما را نابود کرد». خلیفه که از ادامۀ ناآرامی در خراسان به خشم آمده بود پسرش، مهدی، را با سپاهی به خراسان فرستاد. عبدالجبار نیز جامه سپید کرد و با شماری از نیروهایش به شورشیان پیوست. مهدی سردارش، حازِم بن حَزیمه، را به گرفتن عبدالجبار فرستاد. عبدالجبار به مرورود گریخت، اما در آن‌جا به‌‌دست مردم گرفتار شد. مردم مرورود وی را به دست حازم سپردند. سرانجام عبدالجبار را به بغداد بردند و به فرمان خلیفه کشتند.