عبدالحمید کاتب

عَبدُالحمید کاتب (۶۶ـ۱۳۲ق)
نویسنده و منشی دیوانی ایرانی‌نژاد. در عراق زاده شد، به دمشق رفت و در شغل ناسخ، شاگرد و داماد سالم ابوالعلاء بود. در عهد هشام بن عبدالملک، خلیفۀ اُمَوی، کاتب رسمی و سپس منشی مروان بن محمد، حاکم اسلامی ارمنستان، شد و در ملازمت او به دمشق بازگشت (۱۲۶ق). در زمان خلافت مروان، به ریاست دیوان رسید و، سرانجام، همراه با آخرین خلیفۀ اموی به‌دست عباسیان کشته شد. او را بانی نثر و تعالی‌دهندۀ مکتوب‌نویسی عربی می‌شمارند و در بلاغت به او مَثَل می‌زنند. مکاتیب رسمی و شخصی بازمانده از عبدالحمید، او را مُبلّغ پرشور حکومت، سیاست و جهان‌بینی اموی معرفی می‌کند.