عبور

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عبور

عبور

اصطلاحی در علم نجوم، و آن عبارت است از گذر یک نقطه یا جسم آسمانی از دایرۀ عظیمه‌ای فلکی یا از میدان دید تلسکوپ و یا گذشتن جسمی آسمانی از برابر قرص‌ ظاهری جسمی بزرگ‌تر. در طول شبانه‌روز هر ستاره دوبار از دایرۀ نصف‌النهار شخص ناظر عبور می‌کند. موقعیت‌های عبور ستارگان قطبی از دایرۀ نصف‌النهار، یکی در بالای قطب آسمانی (عبور علیا) و دیگری در زیر آن (عبور سفلا) است. در عبور علیا، ستاره در بالاترین ارتفاع ظاهری و در عبور سفلا در پایین‌ترین ارتفاع خود قرار می‌گیرد. عبور دو سیارۀ زهره و عُطارِد از برابر قرص خورشید، ازجملۀ عبورهای بسیار پُراهمیت‌اند. مدار این دو سیاره بر گرد خورشید از مدار زمین کوچک‌تر است و درنتیجه اگر صفحه مدارشان با دایرة‌البروج منطبق می‌شد، این دو سیاره در هر دورۀ مداری خود می‌بایست از برابر قرص خورشید گذر می‌کردند. ولی از آن‌جا که مدار هر دوی آن‌ها نسبت به دایرة‌البروج مایل است، در نتیجه از دید ناظر زمینی، در هر دورۀ مداری از برابر قرص خورشید گذر نمی‌کنند.