عتبات عالیات
عَتَباتِ عالیات
(جمع عَتَبه به‌معنای آستانه) شهرهای زیارتی شیعی در عراق شامل نجف، کربلا، کاظمین و سامرا. مزار و بقعۀ شش تن از امامان شیعه در این شهرها قرار دارد. به آن‌ها اعتاب مقدسه نیز می‌گویند و از جایگاه مهمی در میان مسلمانان به‌ویژه شیعیان برخوردارند. بارگاه امام علی (ع) در نجف؛ امام حسین (ع) و نیز ابوالفضل‌العباس (س) و علی‌اکبر (س) و سایر شهدای عاشورا در کربلا؛ امام موسی کاظم (ع) و امام محمدتقی (ع) در شهر کاظمین؛ امام علی‌النقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) در شهر سامرا قرار دارد. این آستانه‌های مقدس همواره در طول تاریخ مورد توجه خاص مسلمانان به‌ویژه شیعیان جهان و ایران بوده و در مرمت و تعمیر و بازسازی و تزیین آن، به‌رغم دشمنی‌های برخی حُکام عباسی و دشمنان اهل بیت (ع) کوشیده‌اند و سلسله‌های شیعی از قبیل آل بویه و صفویه و دیگران نیز در آبادانی و رونق این مراکز تلاش‌های فراوان کرده‌اند. در سال‌های اخیر این مراکز مقدسه از سوی برخی فرقه‌های منحط از قبیل وهابیان و گروه‌های متأثر از آنان، مورد تهاجم و تخریب قرار گرفته ولی شیفتگان اهل بیت (ع) بلافاصله به بازسازی آن‌ها پرداخته‌اند. دربارۀ تاریخچۀ هریک از آستانه‌های این شهرهای مقدس مقالۀ جداگانه‌ای در این دایرةالمعارف وجود دارد.