عتبی، ابوالحسین عبدالله بن احمد ( ـ۳۷۲ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عُتْبی، ابوالحسین عبدالله بن احمد ( ـ۳۷۲ق)

دولتمرد ایرانی، وزیر امیر نوح‌ دوم‌ سامانی‌. در جوانی‌ وزارت‌ یافت‌ (پس‌ از ۳۶۷ق) و نوح‌ برای‌ سپردن این‌ منصب‌ به‌ وی‌ با ابوالحسن‌ سیمجور، امیرالامراء، مکاتبه‌ کرد. ابوالحسن‌ وی‌ را شایسته‌ وزارت‌ ندانست‌ و عتبی‌ با شنیدن‌ این‌ خبر، کینۀ‌ او را به دل گرفت و تیرگی‌ روابط‌ میان‌ این‌ دو از همان‌جا آغاز شد. پس‌ از انتصاب به وزارت‌، القاب‌ و امتیازاتی‌ به‌ ابوالحسن‌ سیمجور داد، اما در ۳۷۱ق، با نزدیکی‌ به‌ شاه‌، موجب‌ عزل‌ ابوالحسن‌ شد. ابوالحسن‌ لشکری گردآورد، اما عتبی عذر خواست و طغیان را فرونشاند. درپی‌ شکست‌ سپاه‌ سامانی‌ از آل‌بویه‌ در ۳۷۱ق، خود به ناگزیر امور نظامی‌ را در دست گرفت. سرانجام‌ ابوالحسن‌ سیمجور در‌ توطئه‌ای‌ با فائق‌ خاصه‌، عتبی‌ را به‌ دست‌ غلامان‌ درباری‌ کشت‌. منابع‌ از حسن ‌رأی‌ و کفایت‌ و درایت‌ عتبی‌ خبر داده‌اند. برخی‌ وی‌ را آخرین‌ وزیر صاحب‌ تدبیر این‌ سلسله‌ دانسته‌ و وی‌ را بخشنده‌ و صاحب‌ فضل‌ و کرامت‌ توصیف‌ کرده‌اند. کسایی‌ مروزی‌ و ابوطالب‌ مأمونی‌، شاعران معاصر وی‌، پیوسته‌ از عُتْبی به‌ نیکی‌ یاد کرده‌اند.