ابن حاجب، عثمان (مصر ۵۷۰ ـ اسکندریه ۶۴۶ق)

عثمان بن حاجب;
زادروز	مصر ۵۷۰ق;
درگذشت	اسکندریه ۶۴۶ق
ملیت	مصری
آثار	کافیه؛ شافیه؛ امالی؛ المقصد الجلیل فی علم الخلیل
گروه مقاله	دین اسلام

(ابوعمرو جمال‌الدین‌ عثمان‌ بن‌ عمر دوینی، معروف به ابن حاجب) نحوی، ادیب و فقیه معروف مصری. چون پدرش منصب حاجبی داشت، شهرت ابن حاجب یافت. در حدود ۶۱۷ق، به دمشق رفت و هفت سال بعد به اجبار به مصر بازگشت. شهرت وی برای تألیف موجز و استادانۀ دو کتاب دستوری با نام‌های کافیه و شافیه، در نحو و صرف، است که بر آن‌ها شروح متعدد نوشته‌اند. این دو اثر نخستین تألیفات زبان عربی است که در اروپا (رم، ۱۵۹۲) ترجمه و منتشر شده است.

از دیگر آثارش: امالی، در تفسیر برخی آیات قرآن و پاره‌ای از مسائل نحوی؛ المقصد الجلیل فی علم الخلیل، در عروض.