عسلویه
| عسلویه | |
|---|---|
| استان | بوشهر |
| شهرستان | عسلویه |
| بخش | مرکزی |
| جمعیت | 13,557نفر (1395ش) |
| موقعیت | ۲۳۵کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۶۶کیلومتری جنوب شرقی بندر کنگان در ساحل شمالی خلیج نای‌بند |
| نوع اقلیم | بسیار گرم و خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | حدود 5متر |
| نام لاتین | Asaluyeh |
بندر عسلویه Asaluyeh port
شهر ساحلی در استان بوشهر، مرکز اداری شهرستان عسلویه. با ارتفاعی حدود ۵متر، در ۲۳۵کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۶۶کیلومتری جنوب شرقی بندر کنگان در ساحل شمالی خلیج نای‌بند قرار دارد. این شهر در یک‌کیلومتری جنوب راه ساحلی بوشهر به بندرعباس واقع شده است. اقلیم بندر عسلویه بسیار گرم و خشک، از لحاظ آب، خاک و هوا آلوده‌ترین منطقۀ صنعتی دنیا، و جمعيت آن 13,557نفر است (۱۳9۵ش). اکثریت مردم بومی این شهر عرب‌های شافعی‌مذهب هستند. عسلویه دارای منابع عظیم گاز و نفت و بزرگ‌ترین شرکت‌های پالایشگاهی نفت و گاز در ایران است. این شهر بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ انرژی در کشور است.
بندر عسلویه را از نخستین بنادر و لنگرگاه‌های پیش از اسلام در ایران می‌دانند. این بندر که البته موقعیتش در آن زمان با شهر ساحلی کنونی کمی فاصله داشته، در دوره‌های پیش از اسلام تا زمان رونق بندر سیراف (سدۀ 4ق)، تحت شعاع سیراف فعالیت و آبادانی داشته است. نام عسلویه که آن را مرکب از عسل + او (= آب) + پسوندِ یه، و روی هم‌رفته به معنای آب عسلی دانسته‌اند، در منابع تاریخی اواخر سده‌های 10ق و پس از آن آمده است. در اوایل سدۀ 11ق، نیروهای شاه عباس اول با عزیمت از بندر عسلویه به سمت بحرین، آنجا را که به مدت بیش از 100سال در اشغال پرتغالی‌ها بود آزاد کردند. انتخاب اسکۀ شهر ساحلی عسلویه در این لشکرکشی نشان از رونق آن در زمان حکومت شاه عباس اول دارد. از همین دوره با مهاجرت برخی طوایف عرب بحرین، عربستان و عمان به مناطق سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان، اقوام عرب در برخی مناطق به‌تدریج از لحاظ جمعیت و قدرت سیاسی بر اقوام بومی چیرگی یافتند. از جمله از میانۀ سدۀ 12ق شیوخ طایفۀ عربِ آل حرم نزدیک به 150سال بر منطقۀ عسلویه حکومت کردند. در تقسیمات کشوری دورۀ مشروطه عسلویه جزو ایالت فارس و در اولین تقسیمات کشوری دورۀ معاصر (سال 1316ش) جزو استان هفتم بود؛ در سال 1365ش، دهستان عسلویه به مرکزیت بندر عسلویه در شهرستان کنگان تشکیل شد؛ طی دهه‌های 1360 و 1370ش با تصویب، عملیاتی شدن، ایجاد و راه‌اندازی «منطقۀ ویژۀ اقتصادی انرژی پارس (عسلویه)»، وابسته به وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، منطقۀ عسلویه جهش فوق‌العاده‌ای یافت و تبدیل به یکی از مهم‌ترین مناطق صنایع بالادستی نفت و گاز و پتروشیمی و بزرگ‌ترین منطقۀ تولید انرژی در ایران شد؛ در اصلاحات و تقسیمات انتهای سال 1380ش، بخش عسلویه در شهرستان کنگان ایجاد گردید؛ در تابستان 1382ش، آبادی عسلویه به شهر تبدیل شد؛ و نهایتاً بنابر مصوبۀ جلسۀ هیأت وزیران در تاریخ 29 آذر 1391ش، ضمن تغییرات و اصلاحاتی در بخش عسلویه و با انتزاع آن از شهرستان کنگان، این بخش به شهرستان ارتقاء یافت.