عشق مهذب

عشق مُهذّب (courtly love)

آداب مربوط به رفتار عاشقانه بین مردان و زنان طبقۀ اشراف در اروپای قرون وسطا. این نوع روابط عاشقانه الهام‌بخش گونه‌ای هنری و ادبی در قرون وسطا و قرن ۱۶ شد؛ ازجملۀ آنهاست: رمانس قرن چهاردهمی داستان گل سرخ و منظومۀ تروئیلوس و کرسیدا اثر جفری چاسر، شاعر انگلیسی، که رابطه‌ای نزدیک با مفاهیم شهسواری دارند. این آیین، که در قرن ۱۱م در منطقۀ پرووانس شکل گرفت، با حمایت‌های الینور آکیتنی، ملکۀ فرانسه (۱۱۳۷ـ۱۱۵۱م) و ملکۀ انگلستان (۱۱۵۴ـ۱۲۰۴م) در میان تروبادورها رواج یافت و آندره لو شاپلن، شاعر و منتقد فرانسوی، قواعدش را تدوین کرد. عشق شهسواری اساساً عشقی بود (معمولاً) نافرجام بین شهسواری جوان و مجرد و بانوی سرورش. نمونۀ کلاسیک آن رابطۀ عاشقانۀ لانسلوت و گوینیو‌یر است. نویسندگان معمولاً به جنبه‌های آرمانی این مضمون نظر داشتند، اما این رابطه واقعیات خانواده‌های اشرافی را نشان می‌داد که در آنها بانوی خانواده چه‌بسا تنها زن اشرافی در میان چندین شهسوار جوان و مجرد بود.

 

---