عطارد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عُطارِد (Mercury)

عُطارِد

(یا: تیر؛ در فارسی نیز عَطارُد) در اخترشناسی، نزدیک‌ترین سیاره به خورشید، با جرمی برابر با ۰.۰۵۶ جرم زمین. دمای روبه خورشید آن به حدود ۴۰۰ درجۀ سلسیوس می‌رسد، اما دمای بخش «شب» آن تا ۱۷۰- درجۀ سلسیوس اُفت می‌کند. میانگین فاصله آن از خورشید ۵۸میلیون کیلومتر، قطر استوایی آن ۴,۸۸۰ کیلومتر، تناوب چرخش محوری آن ۵۹ روز زمینی، و سال آن برابر حدود ۸۸ روز زمینی است. جرم اندک و دمای زیادِ روز و طولانی‌بودن آن، نگهداری جوّ را برای این سیاره غیرممکن ساخته است. سطح آن از سنگ‌های سیلیکاتی، و بیشتر از روانه‌های گدازه تشکیل شده است. کاوشگر فضایی مارینر‌[۱]۱۰، متعلق به ایالات متحده، در ۱۹۷۴ نشان داد که سطح عطارِد براثر برخورد شهاب‌سنگ[۲] حفره‌حفره شده است. این سیاره قمر ندارد. در ۱۹۹۹، ناسا مأموریت ۲۸۶میلیون دلاری فرستادن فضاپیمای مسنجر[۳] را به مداری بر گرد عطارِد در ۲۰۰۸ (پرتاب در ۲۰۰۴) تصویب کرد تا از سطح سیاره عکس‌برداری، ترکیب جوّی آن را، در صورت وجود، تجزیه‌ و تحلیل، و از میدان مغناطیسی آن نیز نقشه‌‌برداری کند. بزرگ‌ترین ویژگی عطارِد حفرۀ کالوریس بیسین[۴] (حوضۀ گرماها) با پهنای ۱,۴۰۰ کیلومتر است. همچنین، پرتگاهی به درازای چندصد کیلومتر دارد که بیش از چهار کیلومتر عمق دارد و تصور می‌شود براثر سردشدن سیاره در چند میلیارد سال پیش شکل گرفته باشد. در درون عطارِد هسته‌ای آهنی به قطر سه‌چهارم قطر سیاره قرار دارد که میدانی مغناطیسی با قدرت یک‌درصد میدان مغناطیسی زمین ایجاد می‌کند.

 


  1. Mariner 10
  2. meteorite
  3. Messenger
  4. Caloris Basin