عقاب (پرندگان)

عُقاب (پرندگان)(eagle)

عُقاب

عُقاب

عُقاب

عُقاب

هر یک از چندین جنس پرندگان بزرگ شکارچی، متعلق به خانوادۀ قوشیان، راستۀ شاهین‌سانان. این راسته شامل عقاب طلایی Aquila chrysaetos، ساکن اوراسیا و شمال امریکا نیز می‌شود که فاصلۀ بین دو نوک بال آن در حالت باز دو متر است. عقاب‌ها دارای پراکنش جهانی‌اند و معمولاً آشیانه‌هایشان را در جنگل‌ها و کوه‌ها می‌سازند. همۀ آن‌ها پرندگان شکاری قوی و حریصی‌اند. عقاب هارپی بزرگ‌ترین عقاب دنیا است. عقاب تاس ‌سرسفید Haliaetus leucocephalus نماد ایالات متحدۀ امریکا است. اکنون، این پرنده به‌علت خوردن مواد شیمیایی و سموم کشاورزی در هنگام تغذیه‌اش، که باعث اضمحلال باروری آنان می‌شود، جز در آلاسکا، کمیاب است. عقاب فیلیپینی، که گاهی عقاب فیلیپینی میمون‌خوار نامیده می‌شود و طعمۀ اصلی‌اش لمور پرنده است، یکی دیگر از گونه‌های در معرض خطر عقاب‌هاست. از میان رفتن قسمت‌های وسیع‌ جنگل و شکار این پرنده به‌دست انسان، تعداد این پرنده را به‌شدت کاهش داده است. در بریتانیا، عقاب طلایی در ارتفاعات اسکاتلند یافت می‌شود، همچنین چند عقاب نیز در لِیک دیستریکت رها شده‌اند. در دهۀ ۱۹۸۰، تعداد و بارآوری این عقاب به‌علت مسمومیت کبد طعمه‌های آن با حشره‌کش‌ها و علف‌کش‌ها به‌شدت کاهش یافت و این گونه در معرض انقراض قرار گرفت. در ۱۹۹۶ در بریتانیا، عمدتاً در شمال غربی اسکاتلند و هبریدز، ۴۲۰ جفت عقاب طلایی وجود داشت که یک‌پنجم کل جمعیت عقاب‌های طلایی اروپا را تشکیل می‌داد. عقاب‌های دریایی جنس Haliaetus شامل عقاب دریایی دم‌سفید Haliaetus albicilla است که در ۱۹۱۶ در بریتانیا از میان رفته بود. این عقاب در دهه ۱۹۸۰ دوباره بومی آن‌جا شد. این گونه عمدتاً مردارخوار است و در صخره‌های ساحلی دریا تولید مثل می‌کند. در آگوست ۱۹۹۹، دولت ایرلند طرح پنج‌ساله‌ای را برای ورود دوبارۀ عقاب طلایی به ایرلند تصویب کرد. جوجه عقاب‌ها از اسکاتلند وارد شدند و قبل از رهاسازی در طبیعت، در دانیگال پرورش یافتند. عقاب خالدار یا عقاب جیغ‌کش Aquila neavia ساکن شمال اروپا است. نمونۀ مهم جنس‌های Thalassaetus Haliaetus، عقاب‌های دریایی؛ نمونۀ مهم جنس Spizaetus و Limnaetus، قرقیها؛ و نمونۀ مهم جنس Pandion، عقاب‌های ماهی‌گیر، و از جنس Circaetus، سنقرهایند. ملت‌های بسیاری عقاب را به‌منزلۀ نماد قدرت برگزیده‌اند. همچنین عقاب علامت پرچم سواره‌نظام ارتش‌های روم باستان و ناپلئون بود. در انجیل آمده است که عقاب نشانۀ اشرافیت و بخشش نیز بوده است. در هنر مسیحیت، عقاب نشان‌دهندۀ تفکر و عبادت، و نیز علامت یحیای تعمیددهنده است. در ایران، نزدیک به یازده گونه عقاب شناسایی شده است که عبارت‌اند از عقاب مارخور، عقاب دریایی دم‌سفید، عقاب ماهی‌خور پالاس، عقاب جنگلی، عقاب تالابی، عقاب دشتی، عقاب استپی، عقاب شاهی، عقاب طلایی، عقاب دو برادر، و عقاب پَرپا. عقاب دشتی در قسمتی از جنوب شرقی ایران یافت می‌شود و کمیاب است. عقاب استپی نیز در آسیای مرکزی زاد و ولد می‌کند و زمستان‌ها در ایران یافت می‌شود.

 

---