ابن رومی، علی (بغداد ۲۲۱ ـ ۲۸۳ق)

علی بن رومی;
زادروز	بغداد ۲۲۱ق;
درگذشت	۲۸۳ق
ملیت	عرب
شغل و تخصص اصلی	شاعر
آثار	قصیدۀ میمیه‌اش، قصیدۀ بائیه
گروه مقاله	ادبیات عرب

(ابوالحسن علی بن عباس بن جُرَیج یا جورجس، معروف به ابن رومی) شاعر عرب عهد عباسیان. پدری یونانی و مادری ایرانی (حسنه، دختر عبدالله نامی از سجستان) داشت. پدرش بندۀ آزاد‌شده‌ای بود که به دین اسلام درآمد. ابن رومی پیوسته در جست‌وجوی حامیان دولت‌مند بود. دشمنان بسیار داشت و به سبب اعتقادات شیعی و معتزلی، راهی به دربار نمی‌یافت و الموفق تنها حاکم عباسی بود که به او التفات کرد. گویند به تحریک قاسم بن عُبیدالله، از طایفۀ بَنو وَهب، مسموم شد و درگذشت. سیره‌نویسان او را متکبر و زودخشم و دارندۀ صفات نامطبوع و بی‌اندازه خرافه‌پرست خوانده‌اند؛ لیکن در فن شاعری استاد بود و قصاید غرّای چندصد بیتی او به مراتب بلندتر از شعر هم‌عصرانش، ابوتَمّام و بُحُتری، بوده و هنرش در خلق غرایب در شعر، تحسین سخن‌سنجان را برانگیخته است. قصیدۀ میمیه‌اش، در ویرانی بصره، در قیام زنج (۲۵۷ق) آوازه‌ای بلند دارد. از خصوصیات شعر او، درآمیختن عناصر و عواطف شخصی با قصاید رسمی است؛ مثلاً، قصیدۀ بائیه‌اش در مدح احمد بن ثَوابه. دیوان پرحجم ابن رومی را، پس از مرگ او، کسانی چون ابوبکر صولی مدون کرده‌اند.