عمری، عبدالله بن حسین

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عمری، عبدالله بن حسین (1887- 1948م)  Abdollah bin Hosein Al-Amri


عالم دینی و دولتمرد یمنی. پدرش، حسین، شیخ‌الاسلام و قاضی یمن بود. عبدالله نزد علمای صنعاء ادبیات عرب، فقه و اصول و حدیث را فراگرفت و هم‌زمان، با نظام اداری و دیوانی عثمانی آشنا شد. همراه پدرش در شورای اداره‌ی ولایت یمن که والی عثمانی یمن تشکیل داده بود شرکت می‌کرد و در امور قضایی نیز به پدرش یار می‌رساند. در 25 سالگی همراه پدرش نقش میانجی میان امام یحیی حمیدالدین و سرلشگر احمد عزت پاشا (والی عثمانی یمن) را ایفا کرد که به امضای قرارداد صلح دعان انجامید. پس از آن نیز نقش رابط میان امام یحیی و نماینده‌ی عثمانی در یمن را ایفا کرد تا این که عثمانی‌ها پس از جنگ جهانی اول از یمن عقب‌نشینی کردند. زمانی که امام یحیی وارد صنعاء شد، در تأسیس دوایر دولتی و سازمان‌دهی ارتش از تجربه و دانش عبدالله بن حسین عمری بهره برد و به عنوان نخست‌وزیر امام یحیی فعالیت منصوب شد.

عمری به امور سیاسی و اوضاع زمانه آگاهی داشت و همو بود که امام یحیی را ترغیب کرد تا گروه‌هایی را از یمن برای آموزش به عراق و دیگر کشورها اعزام کند. وی با مخالفان و مشروطه‌خواهان و اصلاح‌طلبان برخوردی هم‌دلانه و مداراگر داشت، اما به کشتن امام یحیی رضایت نمی‌داد. او بعدتر با کنار زدن ولی‌عهد امام یحیی، امیر احمد، ایده‌ی مشروطیت و اصلاحات سیاسی را به پیش برد. به رغم این اختلاف میان او و رهبران انقلاب مشروطیت یمن (1948م)، آنان عبدالله را به عنوان وزیر مشاور در امور مدیریت استان‌ها منصوب کردند.

نهایتا در جریان ترور امام یحیی به دست انقلابیون مشروطه‌خواه، وی که همراه با امام یحیی در داخل خودرو نشسته بود، هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد.