عمید
عَمید
عنوان خطابی کارگزاران بلند‌پایۀ دستگاه اداری دولت‌های سامانی و غزنوی و سلجوقی. این عنوان در نقش و سمت مشخصی بر افراد اطلاق نمی‌شده، بلکه به قشری از طبقۀ کاربدستان اشاره داشت که فرمانروایان کشوری و کارگزاران بلند‌پایه از میان آن‌ها برگزیده می‌شدند. در مقابل این گروه، کسانی بودند که به آنان سالار و شحنه گفته می‌شد و به‌خلاف عُمَدا (جمع عمید) نظامی بودند. از دورۀ آل بویه، این واژه با کلماتی دیگر ترکیب شده و همچون لقب به‌کار می‌رفته است که از آن شمار عمیدالملک، عمیدالدین، عمیدالدوله و عمیدالجیوش است. بارتولد در ترکستان‌نامه ثابت کرده که لقب عمیدالملک در روزگار سامانیان و غزنویان به «صاحب برید» گفته می‌شد و نیز گویند عمیدالملک کُندری کار خود را از این مقام آغاز کرده است. خاندان مشهور جیهانی نیز در دستگاه سامانیان لقب عمید داشتند. این عنوان در دیگر سرزمین‌های اسلامی چندان رواج نداشته و در روزگار مغولان دیگر نشانی از آن نیست.