عیدروس، جعفر بن مصطفی
عیدروس، جعفر بن مصطفی (تریم 1673-1729) Ja’far bin Mostafa Al- Aydarus
عالم دینی و صوفی یمنی. پس از سال‌ها تحصیل علوم دینی و گرویدن به طریقت صوفیه، به حجاز رفت و عمره و حج را به جای آورد و چند سالی در منطقه حضرموت به کار تبلیغ شریعت و ترویج طریقت مشغول شد و سپس به هند مهاجرت کرد و در شهر سورات مستقر شد. به زودی به قوی‌ترین شخصیت دینی و اجتماعی این شهر تبدیل شد. سلطان سورات که از دستیابی عیدروس به این جایگاه اجتماعی- دینی در میان جامعه هندیان به خشم آمده بود با او در افتاد و میان طرفداران عیدروس و سربازان سلطان برخوردی خونین روی داد. محل اقامت عیدروس به مدت بیش از دو هفته محاصره شد و او که از ریختن خون‌های بیشتر پرهیز داشت مخفیانه به کشتی‌ای پناه برد که به دارفور سودان می‌رفت. مدتی در آن‌جا اقامت کرد تا یکی از سلاطین هند به نام بهادرشاه به سورات لشکر کشید و سلطان سورات را کنار زد و پس از آن جعفر عیدروس به سورات برگشت و بهادرشاه چهار شهر از شهرهای ایالت سورات را برای بهره‌برداری کشاورزی در اختیار او نهاد. وی درآمد حاصل از کشاورزی در این چهار شهر را صرف امور خیریه می‌کرد و دستی بخشنده داشت، چندان که او را حاتم زمان خود نامیدند. وی به رغم ثروت و مکانتی که داشت روحیه‌ای فروتنانه و صوفیانه داشت. پس از مرگ در خانه‌اش دفن شد. وی علاوه بر تدریس فقه و حدیث و تفسیر، اهل قلم نیز بود و تألیفاتی از خود بر جای نهاد که از آن جمله است: معراج الحقیقه، الفتح الفروس، عرض اللئالی، الحکم العلمیة الملهمة، النموذج الترقی فی معارج التلقی.