غالب دهلوی، اسدالله (آگره ۱۲۱۲ـ دهلی ۱۲۸۵ق)

غالِبِ دِهْلَوی، اسدالله (آگره ۱۲۱۲ـ دهلی ۱۲۸۵ق)

ادیب و شاعر فارسی و اردو‌گوی هندی. ابتدا اسد و سپس غالب تخلّص می‌کرد. نیاکانش از آسیای میانه به هند کوچیدند. از ۱۰سالگی به سرودن شعر پرداخت و در ۱۵‌سالگی برای همیشه به دهلی رفت. مذهب شیعه می‌ورزید و قصاید بسیاری در نعت پیامبر (ص) و ائمۀ اطهار (ع) دارد. در جنگ استقلال هند (۱۲۷۴ق/۱۸۵۷م) یک‌چند زندانی شد. به زبان‌های فارسی و عربی تسلط داشت. در شعر فارسی پیرو سبک هندی بود و از عرفی، طالب و حزین پیروی می‌کرد، اما در پاره‌ا‌ی غزلیاتش، پیرو مکتب وقوع است. نخستین کسی است که اندیشه‌های فلسفی را وارد شعر اردو کرد و پیشرو سبکی نو درشعر اردوست. ازآثارش به نظم: دیوان اردو؛ گل رعنا به زبان اردو؛ کلیات غالب به فارسی که چندین‌بار در هند به چاپ رسیده و در تهران به نام دیوان غالب دهلوی چاپ شده است (۱۳۷۶ش). از آثارش به نثر فارسی: پنج‌آهنگ؛ مهر نیم‌روز (لاهور، ۱۹۶۹)، دستنبو، قاطع برهان (لکهنو، ۱۸۶۲)، و خطوط غالب را که مجموعۀ نامه‌های اوست و ارزش تاریخی دارد، می‌توان یاد کرد. بخشی از نثر او ساده و روان و بخشی با ترکیبات پیچیده و همراه با لغات سرۀ فارسی است.