غزالی مشهدی، محمد (مشهد ۹۳۰ـ هند ۹۸۰ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

غَزّالی مشهدی، محمّد (مشهد ۹۳۰ـ هند ۹۸۰ق)
شاعر ایرانی. در جوانی به شاعری شناخته شد. چندی در اردوی طهماسب صفوی اول به‌سر برد. پس از آن‌که به تهمت بدمذهبی گرفتار شد، به هندوستان گریخت و به خدمت علی‌قلی‌خان، مشهور به خان‌زمان، حاکم جونپور، شتافت. بعد از ۹۷۴ق، به دربار جلال‌الدین اکبر گورکانی راه یافت. نخستین شاعر ایرانی است که در دولت گورکانی لقب ملک‌الشعرایی گرفت. در آن‌جا با شعرا و فضلای دربار اکبر، ازجمله فیضی دکنی، کاهی، روغنی استرآبادی، مصاحبت و مشاعره داشت. سخن غزالی دارای استحکام و انسجام همراه با روانی کلام است. غزل‌هایش بیشتر عرفانی است و پا جای پای بابافغانی گذاشته و در مثنوی‌هایش، بیشتر به مخزن‌الاسرار نظامی نظر داشته و در نثرنویسی قدرتمند بوده است. از آثارش به نثر: رشحات‌الحیات؛ مرآت‌الکاینات؛ به نظم: مثنوی‌های نقش بدیع، مرآت‌الصفات، مشهد انوار، قدرت آثار؛ اسرار مکتوم؛ تحفةالعشاق؛ در ذم قلج‌خان؛ در ذم یکی از عالمان دین که به غزالی تاخته است.