فخرالدین صفی، علی بن حسین

فَخرالدّین صَفی، علی بن حسین (سبزوار 867ـ هرات 939ق)

دانشمند دینی، صوفی و شاعر ایرانی. در هرات برآمد. نزد پدرش و نیز عبدالرحمان جامی و عبدالغفور لاری درس خواند. از جوانی به تصوف روی آورد و از مریدان عبیدالله امرار بود. دوبار برای دیدار شیخ خود به سمرقند رفت. پس از پیمودن مراحل تحصیل و کسب کمالات در کار وعظ و خطابه جانشین پدر شد. صفی پس از آخرین یورش عبیدالله خان ازبک به هرات به غرچستان رفت، اما اندکی بعد که شاه طهماسب یکم صفوی این ناحیه را گشود، او ناچار به هرات بازگشت و پیش از آن‌که به شهر درآید در پشت دروازه‌های آن درگذشت. فخرالدین، گذشته از دانش‌های دینی و تصوف، در جفر، حروف و علم اعداد و علوم غریبه نیز دست داشت، وی شعر هم می‌سرود و صفی تخلص می‌کرد. این تخلص را جامی پس از درگذشت پسرش صفی‌الدین محمد به او داده بود. از آثارش: رشحات عین‌الحیات (تهران، 1356ش)؛ کشف‌الاسرار که تلخیص و تهذیبی است از اسرار قاسمی پدرش کاشفی (بمبئی، 1328ق)؛ حرزالامان من فتن الزمان؛ مخازن حروف؛ انیس العارفین؛ منظومة محمود وایاز؛ لطایف الطوایف (تهران، 1336ش).