فدرالیسم

فِدِرالیسم (federalism)

نظامی حکومتی با چارچوبی مشخص برای متحدکردن دو یا چند دولت جداگانه به‌صورت فدراسیون، با رهبری حکومت مرکزی. میان فدراسیون و کنفدراسیون، که اتحاد انعطاف‌پذیرتری از دولت‌ها برای یاری‌رسانی متقابل است، باید تفاوت قائل شد. ایالات متحدۀ امریکا نمونه‌ای از حکومت فدرال است. دولت فدرال ایالات متحده براساس سه قوۀ مجریه، مقننه و قضائیه، که هر یک از آن‌ها ابزارهایی برای کنترل دو قوۀ دیگر در اختیار دارد، سازمان یافته است. بدین‌ترتیب، نظامی از کنترل‌ها و موازنه‌ها پدید آمده است که تدوین‌کنندگان قانون اساسی این کشور آن را لازمۀ حکمرانی منصفانه می‌دانستند. هر یک از ۵۰ ایالت عضو دولت فدرال امریکا دارای حقوق و امتیازاتی است که با حقوق و امتیازات دولت فدرال تداخل دارد. هر گاه به صلاحیت قانونی اعتراض شود دیوان عالی ایالات متحده وابسته به قوۀ قضائیه آن کشور حکم صادر می‌کند و همین آرا قانون اساسی ایالات متحده را تشکیل می‌دهند. سوئیس، کانادا، استرالیا، مالزی، آرژانتین، اتریش، بلژیک، بوسنی‌هرزگوین، برزیل، کومور، اتیوپی، آلمان، هند، مکزیک، میکرونزی، نیجریه، پاکستان، روسیه، سنت ‌کیتس و نِویس، سودان، امارات متحدۀ عربی، و ونزوئلا، نیز حکومت فدرال دارند. بسیاری از حامیان اتحادیۀ اروپا آن را طلایه‌دار تشکیل اروپای فدرال می‌دانند.

 

---