فرانسوی، معماری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فَرانسوی، معماری (French architecture)

فَرانسوي، معماري

معماری صدر مسیحیت. تأثیر مجموعۀ غنی بناهای رومی فرانسه پیش از ظهور مسیحیت (از آمفی‌تئاترها تا معابد و آباره‌ها[۱]) در ساخت کلیساهای مسیحی اولیه مشهود است که حتی پیش از عقب‌نشینی رومی‌ها آغاز شده بود. در ساخت تعمیدگاه سن ژان[۲] در پواتیه[۳] و سرداب ژوئار[۴]، در نزدیکی مو[۵]، هر دو در قرن ۵م، از عناصر معماری رومی[۶] بسیار استفاده شده است.

معماری رومانسک (رومی‌وار[۷]). بناهای قدیمیِ متأثر از معماری رومی، جای خود را به نخستین آثار متمایز رومانسک داد، که در صومعۀ کلونی[۸] (آغاز ساخت در ۱۰۸۸م) به‌اوج خود رسید. این سبک تکامل یافت و ویژگی‌های محلی، ازجمله طاق گهواره‌ای[۹] و سایر انواع طاق، به آن افزوده شد؛ نمونه‌ای در سن فیلیبر[۱۰]، در تورنو[۱۱] (قرن ۱۱م) از آن جمله است.

معماری گوتیک[۱۲]. کلیسای صومعۀ سن دنی[۱۳]، در نزدیکی پاریس (۱۱۳۲ـ ۱۱۴۴م)، نقطۀ آغاز سبک گوتیک شمرده می‌شود، و قوس‌های نوک‌تیز، و استفاده از طاق‌ و تویزه[۱۴] از مشخصات آن است. کلیسای جامع نوتردام[۱۵] در پاریس، که ساخت آن در ۱۱۶۰م آغاز شد، نمونه‌ای از سبک گوتیک آغازین[۱۶] است (۱۱۳۰ـ۱۱۹۰م). کلیساهای جامع شارتر[۱۷] (آغاز بنا در ۱۱۹۴م)، رَنس[۱۸] (آغاز بنا در ۱۲۱۱م)، و بورژ[۱۹] (آغاز بنا در ۱۲۰۹م) نمونه‌هایی از معماری گوتیک سرنیزه‌ای[۲۰] (۱۱۹۰ـ۱۲۴۰م) به‌شمار می‌روند. بهترین نمونه‌های معماری گوتیک متأخر[۲۱] فرانسوی، یا به تعبیر فرانسوی‌ها، گوتیک شعله‌سان[۲۲] (۱۳۵۰ـ۱۵۲۰)، که مشبک‌کاری‌های نرم و روان ویژگی آن است، در کلیساهای جامع نورماندی[۲۳] (ح ۱۴۲۶م) و بورگونی[۲۴] مشاهده می‌شود.

معماری رنسانس[۲۵]. این سبک در اواخر قرن ۱۵م از ایتالیا به فرانسه وارد شد، و به‌تدریج جای سبک گوتیک را گرفت. فرانسیس اول[۲۶] چند معمار ایتالیایی را به فونتن‌بلو[۲۷]، آمبواز[۲۸]، بلوآ[۲۹] و جاهای دیگر دعوت کرد. دیری نگذشت که معماران فرانسوی طراحی به‌شیوۀ جدید ایتالیایی را فراگرفتند و در طی قرن ۱۶، نخستین بخش لوور نو[۳۰] در پاریس (۱۵۴۶)، شاتو[۳۱]ی سن ژرمن[۳۲]، و چندین شاتوی تماشایی دیگر را در درۀ لوآر[۳۳] بنا کردند؛ معماری رنسانس بیشترین تأثیر خود را در همین منطقه گذاشت.

معماری باروک[۳۴]. پس از دورۀ طولانی جنگ‌های دینی، معماری دوباره اهمیت یافت. علاقۀ هانری چهارم به شهرسازی در کارهایی همچون پلاس دِ وژ[۳۵]، در پاریس (آغاز بنا در ۱۶۰۵)، پون نوف[۳۶] و پلاس دوفین[۳۷] متجلی شد. سبک باروک در کار لو وو[۳۸] در شاتوی وُو لو ویکنت[۳۹] (۱۶۵۷ـ ۱۶۶۱)، که طراحی باغ‌های آن کار لَونوتْر[۴۰] است، تجسم یافت؛ دو معمار اخیر کارهای گسترده‌ای را در ورسای[۴۱] به اجرا درآوردند. ژاک لومرسیه[۴۲] بخش‌های قدیمی کاخ ورسای، کاخ سلطنتی[۴۳] (۱۶۳۳)، و کلیساهای سوربون[۴۴] (آغاز بنا در ۱۶۲۶) و سن روک[۴۵] را طراحی کرد، و شهر و شاتوی ریشِلیو[۴۶] را برای کاردینال ریشِلیو[۴۷] بنا نهاد (۱۶۳۱). فرانسوا مانسار[۴۸] هتل کارناوال[۴۹] لسکو[۵۰] را توسعه داد و کلیسای وال دو گراس[۵۱] را ساخت که هر دو در پاریس واقع‌اند؛ شاتوی زیبایی در مزون لافیت[۵۲]، در نزدیکی پاریس (۱۶۴۲ـ ۱۶۵۱)؛ و بال اورلئان[۵۳] در بلوآا، نیز کار اوست. در ۱۶۷۸ و در عصر لوئی چهاردهم، آردوئن ـ مانسار[۵۴] کاخ ورسای را توسعه داد و کلیسای جامعی در آن طراحی کرد.

معماری نئوکلاسیک[۵۵]. در قرن ۱۸ گرایش مشخصی به‌سوی کلاسی‌سیسم[۵۶] مشاهده شد که کارهای بوله[۵۷] و لُودُو[۵۸] نقطۀ اوج آن است. تأثیر سبک کلاسیک در قرن ۱۹ ادامه یافت، و انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹)، با کارهایی مانند مادلن[۵۹]، در پاریس (۱۸۰۴ـ ۱۸۴۹)، اثر وینیون[۶۰] (۱۷۶۲ـ ۱۸۲۸)، تا حدی آن را تداوم بخشید. در میانۀ قرن ۱۹، سبک باشکوه هنرهای زیبا[۶۱] پدید آمد، که بیش از همه در عمارت اپرا[۶۲]، در پاریس (۱۸۶۱ـ ۱۸۷۴)، کار شارل گارنیه[۶۳] (۱۸۲۵ـ ۱۸۹۸) تجلی یافته است. هم رویکرد خردگرا[۶۴]ی لابروست[۶۵]، که مسئول ساخت کتابخانۀ سنت ژنو‌یو[۶۶] در پاریس (۱۸۴۳ـ۱۸۵۰) بود، و هم سبک احیای گوتیک[۶۷]، با این سبک به تقابل پرداختند که شرح مفصل آن در نوشته‌های ویوله‌ـ‌‌لو‌ـ‌دوک[۶۸] آمده است.

آرنووُ (آرنووُ[۶۹]). این سبک در اواخر قرن ۱۹ پا گرفت، و نانسی[۷۰] و پاریس مراکز آن بودند. ورودی‌های ایستگاه مترو پاریس[۷۱]، کار هکتور گیمار[۷۲]، با قوس‌های فلزی به‌سبک گوتیک شعله‌سان، نمونه‌های مشهور این شیوه‌اند. گارنیه با فُرم‌های ناب طبع‌آزمایی کرد. کار بعدی اوگوست پره[۷۳] نیز در همین راستا بود.

جنبش مدرن[۷۴]. در دهۀ ۱۹۲۰، لو کوربوزیه[۷۵] که در سوئیس به‌دنیا آمده بود، در مقام برجسته‌ترین نمایندۀ جنبش مدرن در فرانسه پا به عرصه گذاشت. شاهکارهای او متنوع‌اند و از ویلا ساووآ[۷۶] به‌سبک کوبیسم[۷۷] در پوئاسی[۷۸] (۱۹۲۹ـ ۱۹۳۱)، تا اونیته دَبیتاسیون[۷۹] وسیع و شبکه‌مانند در مارسی[۸۰] (۱۹۴۷ـ ۱۹۵۲)، را دربر‌می‌گیرند. دل‌مشغولی‌های مربوط به فناوری، در اغلب آثار معماری مدرن فرانسه از دهۀ ۱۹۵۰ مشهود است؛ این تمایل با کارهای ژان پرووه[۸۱]، ازجمله بوفۀ[۸۲] اِویان[۸۳] (۱۹۵۷)، آغاز شد و در پروژه‌های بعدی، ازجمله مرکز پومپیدو[۸۴] در پاریس، اثر رنتسو پیانو[۸۵] و ریشار روژه[۸۶] (۱۹۷۱ـ۱۹۷۷)، و انستیتو جهانِ عرب[۸۷]، در پاریس (۱۹۸۱ـ۱۹۸۷)، اثر ژان نوول[۸۸] ادامه یافت. در دهۀ ۱۹۸۰، پاریس محل اجرای پروژه‌های عظیم[۸۹] شد که پرزیدنت میتران[۹۰] آن‌ها را آغاز کرد، ازجمله یک مجتمع فرهنگی در پارک دو لَوی‌یِت[۹۱]، کار برنار شومی[۹۲](بخشی از آن در ۱۹۸۵ گشایش یافت)، تبدیل ایستگاه دورسه[۹۳] به موزۀ دورسه[۹۴] در ۱۹۸۶، کار گی اولنتی[۹۵]، ساخت هرم شیشه‌ای کار آی ام پِی[۹۶] برای موزۀ لوور[۹۷] در ۱۹۸۹، و گراند آرش[۹۸] در لا دِفانْس[۹۹]، اثر یوهان اوتو فون اسپرِکلسن[۱۰۰]در ۱۹۸۹.

 


  1. aqueducts
  2. St Jean
  3. Poitiers
  4. Jouarre
  5. Meaux
  6. Roman Architecture
  7. Romanesque
  8. Cluny
  9. tunnel
  10. St Philibert
  11. Tournus
  12. Gothic
  13. St Denis
  14. rib
  15. Notre Dame Cathedral
  16. Early Gothic
  17. Chartres
  18. Reims
  19. Bourges
  20. lancet Gothic
  21. Late Gothic
  22. Flamboyant Gothic
  23. Normandy Caudebecen-Caux
  24. Burgundy
  25. Renaissance
  26. Francis I
  27. Fontainebleau
  28. Amboise
  29. Blois
  30. New Louvre
  31. Château
  32. St Germain
  33. Loire
  34. baroque
  35. Place des Vosges
  36. Pont Neuf
  37. Place Dauphine
  38. Le Vau
  39. Vaux-le-Vicomte
  40. Le Nôtre
  41. Versailles
  42. Jacques Lemercier
  43. Palais Royal
  44. Sorbonne
  45. St Roch
  46. Richelieu
  47. Cardinal Richelieu
  48. François Mansart
  49. Hôtel Carnavalet
  50. Lescot
  51. Val-de-Grâce
  52. Maisons-Lafitte
  53. Orléans
  54. Hardouin-Mansart
  55. neo-classic
  56. classicism
  57. Boullée
  58. Ledoux
  59. Madeleine
  60. Vignon
  61. Beaux Arts
  62. Opéra
  63. Charles Garnier
  64. rationalist
  65. Labrouste
  66. Sainte Geneviève
  67. Gothic Revival
  68. Viollet-le-Duc
  69. art nouveau
  70. Nancy
  71. Paris Metro
  72. Hector Guimard
  73. Auguste Perret
  74. Modern Movement
  75. Le Corbusier
  76. Villa Savoye
  77. cubism
  78. Poissy
  79. Unité d’Habitation
  80. Marseille
  81. Jean Prouvé
  82. Refreshment Room
  83. Evian
  84. Pompidou Centre
  85. Renzo Piano
  86. Richard Rogers
  87. Institut du Monde Arabe
  88. Jean Nouvel
  89. President Mitterrand
  90. President Mitterrand
  91. Parc de la Villette
  92. Bernard Tschumi
  93. Gare d’Orsay
  94. Musée d’Orsay
  95. Gae Aulenti
  96. I M Pei
  97. Louvre
  98. Grande Arch
  99. La Défense
  100. Johan Otto von Spreckelsen